Opvang vluchtelingen
Door de jaren heen vangt Rotterdam vluchtelingen op die niet in hun land kunnen of willen blijven, omdat het er niet veilig is. Dat gaat meestal heel goed, maar zorgt ook voor uitdagingen. Bijvoorbeeld omdat vluchtelingen verschillende rechten en plichten hebben, omdat er weinig opvangplekken zijn en omdat er tekorten zijn in op de woningmarkt, het onderwijs of de zorg.
Opvang in Rotterdam
Sinds maart 2022 vangt Rotterdam, op verzoek van het Rijk, Oekraïense vluchtelingen op. Om het aanmeldcentrum in Ter Apel en de volle asielzoekerscentra te ontlasten, biedt Rotterdam onderdak aan 500 vluchtelingen zonder verblijfsvergunning (asielzoekers) op schepen. Daarnaast wil Rotterdam voldoen aan de taakstelling om vluchtelingen met een verblijfsvergunning (statushouders) te huisvesten.
Taakstelling statushouders
De Rijksoverheid. Link opent een externe pagina bepaalt elk half jaar hoeveel statushouders de gemeente passende woonruimte en inburgering moet bieden. Dat heet een taakstelling.
Het is de wettelijke plicht en verantwoordelijkheid van de gemeente om statushouders te huisvesten. De gemeente maakt hierover afspraken met de woningcorporaties.
Maar er zijn niet genoeg sociale huurwoningen om aan de hogere taakstelling te voldoen.
Tijdelijke locaties en flexwoningen
Rotterdam huisvest statushouders voor wie nog geen huurwoning beschikbaar is tijdelijk op een schip in de Merwehaven. Intussen creëert de gemeente tijdelijke woonruimte in verbouwde zorg- of kantoorpanden en flexwoningen. Deze locaties zijn een uitbreiding van de woonruimte in Rotterdam. Zo voorkomen we extra druk op de vraag naar woningen. Een groot deel van de te bouwen flexwoningen is bovendien beschikbaar voor jonge starters en Rotterdammers die met spoed een woning nodig hebben. Intussen blijven we bouwen aan permanente woonruimte voor alle Rotterdammers.
Verschillende rechten en plichten
In de Europese Unie hebben asielzoekers, statushouders en Oekraïners verschillende rechten en plichten. Asielzoekers mogen niet meteen werken; Oekraïners en statushouders wel. Statushouders worden Rotterdammers en hebben daarom recht op huisvesting en inburgeringslessen; Oekraïners en asielzoekers niet.
Sociale voorzieningen
Bij opvang horen voorzieningen als zorg, onderwijs en activiteiten. Voorzieningen die er zijn voor alle Rotterdammers. Denk aan de zorgvoorzieningen, taalcursussen en kinderopvang. Dat is niet makkelijk, maar tot nu toe lukt het om dankzij de inspanningen van onze partners in de stad iedereen zorg, onderwijs en activiteiten te bieden.
Leerwerktrajecten
Het gemeentebestuur wil komende 4 jaar meer statushouders via leerwerktrajecten aan het werk helpen. Daarbij krijgen statushouders begeleiding, een baan bij (een partner van) de gemeente en bijvoorbeeld een passende opleiding.
Ook nu kunnen we er samen voor zorgen dat vluchtelingen zich veilig en welkom voelen in Rotterdam, de stad met meer dan 170 nationaliteiten.
Statushouders
Statushouders zijn vluchtelingen die asiel hebben aangevraagd in Nederland en een verblijfstatus hebben gekregen. Alle statushouders hebben, om hun verblijfsvergunning te krijgen, een uitgebreide procedure doorlopen. Meer informatie hierover staat op de websites IND.nl. Link opent een externe pagina en Vluchtelingenwerk.nl. Link opent een externe pagina.
De Rijksoverheid. Link opent een externe pagina bepaalt elk half jaar hoeveel statushouders de gemeente een passende woning en inburgering moet bieden. Dat heet een taakstelling.
Het is de verantwoordelijkheid en wettelijke plicht van de gemeente om statushouders te huisvesten. De gemeente maakt hierover afspraken met de woningcorporaties.
Er zijn echter niet genoeg woningen. Daarom zoekt de gemeente voor statushouders ook tijdelijke woonruimte. Bijvoorbeeld op slaapschepen of in zorg- of kantoorpanden.
Statushouders zijn onderdeel van de Nederlandse samenleving. Daarom moeten zij de Nederlandse taal en cultuur leren en meedoen in de samenleving door betaald of vrijwilligerswerk. Lees meer over inburgeren voor statushouders en gezinsmigranten in Rotterdam op pagina Inburgering010.
Tijdelijke huisvesting statushouders op het schip in de Merwehaven
Vluchtelingen die de asielprocedure hebben doorlopen, een verblijfsvergunning hebben gekregen en door het Rijk gekoppeld zijn aan gemeente Rotterdam. We noemen hen statushouders. Ook is er ruimte om statushouders die aan gemeenten in de regio Rotterdam-Rijnmond zijn gekoppeld, tijdelijk op de ferry te huisvesten. De aan de gemeenten in de regio gekoppelde statushouders stromen door naar de gemeenten in de regio. Het gaat om gezinnen en alleenstaanden. Zij wachten in een azc op (meer) permanente huisvesting in Rotterdam. Omdat er woningtekorten zijn, wachten ze soms al erg lang. Door ze te plaatsen op de ferry, kunnen ze alvast kennismaken met Rotterdam en beginnen met hun inburgering. Intussen maken ze ruimte in azc’s voor andere vluchtelingen.
Volgens het COA komen de meeste statushouders die in Nederland zijn uit Syrië (41%), Turkije (7%), Jemen (6%) en Afghanistan (5%). Kijk hier voor actuele cijfers over de meest voorkomende nationaliteiten in opvanglocaties van het COA. Link opent een externe pagina.
De statushouders mogen van het schip af en zich vrij bewegen als ieder ander. Omwonenden kunnen deze nieuwe bewoners van Rotterdam-Rijnmond tegenkomen in hun buurt. De statushouders mogen in de stad leren, werken en recreëren en andere inwoners leren kennen.
Ja, het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) begeleidt de statushouders en regelt de medische zorg. De gemeente Rotterdam begeleidt de inburgering en Stichting Mano organiseert activiteiten voor hen en legt de verbinding met de wijk, bijvoorbeeld bij het Huis van de Wijk, sportverenigingen en ondernemers die werknemers zoeken.
Ja, kinderen die net in Nederland zijn, leren eerst Nederlands in een schakelklas. Lees hier meer informatie over onderwijs voor kinderen die net in Nederland zijn.
Statushouders krijgen een hut met douche en toilet. Ze krijgen drie keer per dag een maaltijd in de gezamenlijke eetzaal. Ook is er een gemeenschappelijke ruimte waar (informatie)bijeenkomsten kunnen worden georganiseerd. Voor de kinderen zijn er genoeg speelvoorzieningen aan boord. En er is een wasruimte waar bewoners zelf de was kunnen doen.
Het Rijk betaalt alle kosten van het schip en de opvang die daarop plaatsvindt.
De afspraken zijn op dit moment gemaakt voor 1,5 jaar.
Het schip is 203 meter lang, 31 meter breed en 54 meter hoog.
In het begin draait het schip op haar eigen stroomvoorziening. Intussen wordt er hard gewerkt om zo snel mogelijk een duurzame walstroomvoorziening aan te leggen.
Ja, er is 24/7 beveiliging op het schip. Deze beveiliging heeft als dat nodig is contact met de politie. Er is dag en nacht camerabewaking op het schip en de kade.
Nee, er zijn geen rondleidingen of bezoeken mogelijk. Dit in verband met de privacy van de statushouders.
Heeft u vragen of opmerkingen dan kunt u bellen met 14 010 of mailen naar opvang@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina. Wilt u meldingen doen over openbare orde en veiligheid dan kunt u bellen met de politie via 0900 88 44.
Opvang vluchtelingen Oekraïne
Sinds begin maart 2022 vangt Rotterdam Oekraïense vluchtelingen op. De helft van de Oekraïense vluchtelingen in Rotterdam woont in de gemeentelijke opvang. De andere helft woont bij particulieren thuis.
Rotterdam vangt Oekraïense vluchtelingen op in bijvoorbeeld verbouwde zorginstellingen of kantoren.
In de tussentijd zoeken de Regionale Regietafel en de gemeenten in de regio verder naar opvangplekken voor langere tijd.
In totaal vangt Nederland bijna 100.000 vluchtelingen uit Oekraine op, waarvan zo’n 80.000 in gemeentelijke opvanglocaties. Het Rijk maakt een verdeling en vraagt elke gemeente om opvangplekken beschikbaar te stellen.
Veel noodopvanglocaties, zoals slaapschepen, zijn niet geschikt om lang te blijven. Omdat in Rotterdam een tekort aan woonruimte is, zoeken we creatieve oplossingen om nieuwe woonruimte te maken, bijvoorbeeld in leegstaande kantoorpanden of zorglocaties. Belangrijk bij onderdak voor langere tijd is dat mensen zelfstandig kunnen wonen, een eigen plek hebben en zelf kunnen koken.
Dat hangt af van de oorlog in Oekraïne. Oekraïners en mensen die in Oekraïne asiel of een permanente verblijfsvergunning hadden, hebben tijdelijke bescherming tot 4 maart 2025. Dat geldt niet voor derdelanders. Dit zijn mensen die als buitenlander in Oekraïne werkten of studeerden, en daar een tijdelijke verblijfsvergunning hadden. Toen Rusland het land binnenviel, vluchtten ze naar andere landen in Europa. De tijdelijke bescherming van deze groep stopt op 4 maart 2024.
De helft van de Oekraïense vluchtelingen in Rotterdam woont bij Rotterdammers thuis. De gemeente Rotterdam maakt graag gebruik van de gastvrijheid van Rotterdammers. Gastgezinnen kunnen hiervoor begeleiding krijgen vanuit een wijkteam. Lees meer over opvang bij Rotterdammers thuis.
De gemeente moet van het Rijk vluchtelingen opvangen. Bewoners kunnen hier geen officieel bezwaar tegen maken. Wel kunt u uw bezwaar bekend maken aan de gemeente of het stadsbestuur. Mail hiervoor naar hulpoekraine@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.
Bewoners kunnen wel bezwaar maken tegen een (omgevings)vergunning die nodig is om de opvang mogelijk te maken. Dit kunt u doen via Mijnoverheid.nl. Link opent een externe pagina.
Opvang asielzoekers
Sinds eind december 2021 wonen asielzoekers op schepen. Hoe lang dit gaat duren, is moeilijk aan te geven.
De asielzoekers mogen van de schepen af. Net als ieder ander kunnen zij zich vrij bewegen. Als de asielzoekers op het schip komen, krijgen zij uitleg over de huisregels van de opvang en over de regels in Nederland en Rotterdam zoals die voor iedereen gelden. Omwonenden kunnen de bewoners van de schepen tegenkomen in hun buurt.
Nee. Het gaat om asielzoekers die (nog) geen verblijfsstatus hebben. Pas als asielzoekers een verblijfsvergunning hebben, worden ze statushouder. Statushouders worden volgens een verdeelsleutel verdeeld over alle gemeenten van Nederland.
Statushouders die gekoppeld zijn aan Rotterdam, komen wel in aanmerking voor een woning. Meer informatie hierover is te lezen op de pagina Wonen in Rotterdam voor statushouders.
Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) betaalt de kosten voor deze noodopvang.
De afspraak met omwonenden was dat het AZC in de Beverwaard er voor maximaal 5 jaar zou zijn. En die 5 jaar zijn verstreken. Inmiddels zijn er al andere afspraken gemaakt over het terrein.
Er is gekozen voor acute noodopvang op schepen omdat deze vorm zich goed leent voor tijdelijk gebruikt, snel te realiseren is en er geen aanspraak hoeft te worden gedaan op bestaande (sociale) woonvoorzieningen in de stad.
Op alle vier de schepen coördineert Stichting Mano de dagbesteding. De stichting zorgt ook voor de verbinding met activiteiten in de wijk en de inzet van vrijwilligers die zich aanmelden vanuit de wijk.
Ja, er zijn 24/7 twee beveiligers op de schepen. Deze beveiliging heeft als dat nodig is contact met de politie. Het basisteam van de politie is op de hoogte van de komst van de asielzoekersboot. Er zijn directe lijnen tussen de wijkagent en de beveiliging die op de boot aanwezig is. Ook komt er een camera bij het schip te staan.
Heeft u overige vragen of opmerkingen, dan kunt u bellen met 14 010, of stuur een mail naar opvang@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.
Wilt u meldingen doen over openbare orde en veiligheid dan kunt u bellen met de politie via 0900 88 44.
De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft een achterstand. Daarom kan het lang duren voordat een asielzoeker weet of hij mag blijven.
Duurt een asielaanvraag al minstens 6 maanden? Dan mag de asielzoeker met een tewerkstellingsvergunning werken. Een werkgever vraagt deze vergunning aan bij UWV.
Opvang AMV (alleenstaande minderjarige vreemdelingen)
AMV zijn jonge vluchtelingen tussen de 15-17 jaar die zonder ouders of verzorgers naar Nederland komen en hier asiel aanvragen. Zij doorlopen dezelfde asielprocedure als volwassen asielzoekers, maar ze krijgen wel een voogd toegewezen.
Tijdelijke opvang AMV Walenburgerweg
In het oude jeugdopvangcentrum aan de Walenburgerweg 33 wordt een kleinschalige opvanglocatie gestart waarin maximaal 35 Alleenstaande Minderjarige Vreemdelingen (AMV) worden opgevangen. AMV zijn jonge vluchtelingen tussen de 15-17 jaar die zonder ouders of verzorgers naar Nederland komen en hier asiel aanvragen. Vanaf eind januari 2024 zullen op deze locatie de eerste AMV worden opgevangen.
Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) gaat de jonge vluchtelingen hier voor een periode van in principe 3 jaar opvangen, met een optie tot verlenging, afhankelijk van de situatie.
De eventuele verlenging is afhankelijk van de situatie op dat moment. Hierbij wordt in de eerste plaats gekeken of de opvanglocatie goed loopt in de wijk. Hoe de locatie door bewoners en partners in de wijk tot dan toe wordt ervaren, is de belangrijkste afweging voor een eventuele verlenging. Daarnaast wordt dan onder andere gekeken naar het volgende: is er nog steeds sprake van een tekort aan opvangplekken voor AMV, wil de eigenaar van het pand de verhuurperiode verlengen, wil het COA dit pand nog steeds als opvanglocatie gebruiken?
Rotterdam wil vluchtelingen opvangen op kleine locaties, verspreid over de stad, als er sprake is van grote nood. Er is nu een groot tekort aan opvangplekken voor alleenstaande vluchtelingkinderen. Aan de Walenburgerweg is een geschikte locatie gevonden die voldoet aan de eisen voor de opvang van deze minderjarige vluchtelingen en de bovengenoemde uitgangspunten van Rotterdam rondom opvang. Het pand waar de locatie wordt gestart staat al een tijdje leeg en heeft een maatschappelijke bestemming. Het pand is eigendom van een particulier en de eigenaar is bereid om dit pand voor drie jaar te verhuren voor de opvang van AMV.
Het pand aan de Walenburgerweg is eerder een plek geweest voor de opvang van dak- en thuisloze jongeren (Pension Maaszicht). Het pand staat al geruime tijd leeg. Het is in de buurt van scholen en OV en geschikt voor 24-uurs begeleiding.
De meeste AMV komen op dit moment uit Syrië, Jemen, en Eritrea.
De opvang en begeleiding van deze jonge vluchtelingen is in handen van het COA en zorginstelling Zorg & Perspectief. Zorg & Perspectief is een zorgorganisatie die nu ook op andere plekken zorg en ondersteuning biedt en is ingehuurd door het COA. Het COA en Zorg & Perspectief huren samen het pand. Het COA is en blijft eindverantwoordelijk voor de locatie en kwaliteit van de begeleiding. Zorg & Perspectief zorgt dag en nacht voor deze groep. Er is 24-uurs toezicht en individuele begeleiding. Daarnaast verzorgt Zorg & Perspectief vrijetijdsactiviteiten. De begeleiding die Zorg & Perspectief biedt wordt zoveel mogelijk op dezelfde manier gedaan als kinderen die thuis in een gezinssituatie wonen. De begeleiders leren de kinderen o.a. normen en waarden, hoe je voor jezelf moet zorgen en wat verantwoordelijkheden zijn. Ook spreken de begeleiders hen aan op ongewenst gedrag als dat nodig is. Het COA toetst regelmatig of de kinderen zich veilig voelen, want alleen dan kunnen zij zich goed ontwikkelen. Meer informatie kunt u vinden op www.coa.nl. Link opent een externe pagina.
Ja, het zijn minderjarige vluchtelingen (tussen de 15 en 17 jaar) en zij vallen onder de Leerplichtwet. Ze gaan naar scholen die speciaal nieuwkomersonderwijs bieden en plek hebben. Als ze langer op een plek moeten wachten, dan verzorgt Zorg & Perspectief leerzame activiteiten op de locatie.
Qua dagbesteding worden er naast school ook educatieve en recreatieve activiteiten aangeboden, zoals bijvoorbeeld een training om zelfstandig met het Openbaar Vervoer te gaan, verkeerslessen, kooklessen, voorlichtingen. De activiteiten worden door het COA en Zorg & Perspectief georganiseerd en vaak in samenwerking met organisaties in de omgeving en/of vrijwilligers.
Ja, de AMV zijn vrij om het terrein op en af te gaan. Ze moeten zich wel houden aan de huisregels van het COA, Zorg en Perspectief en de normale omgangsvormen, wetten en gewoonten die in Nederland gelden. De begeleiding ziet hierop toe en spreekt ze aan op afwijkend gedrag. De AMV gaan overdag gewoon naar school. Het COA stuurt erop aan dat zij tijdig binnen zijn en maken hier afspraken over met hen. In de huisregels staat dat het rustig moet zijn tussen 22.00 en 08.00 uur. Als er signalen zijn dat kinderen zonder goede reden op latere tijden het terrein verlaten of binnen komen, leidt dat tot een gesprek met de medewerkers.
Zoals alle kinderen, zijn ook AMV weleens lastig. Mocht er sprake zijn van aanhoudende of ernstige overlast door gedrag, neemt het COA passende maatregelen ze hebben daar speciale werkwijzen en afspraken voor.
Indien nodig werkt het COA samen met de politie (wijkagent) en de gemeente. Er is op de locatie 24/7 toezicht en begeleiding aanwezig.
Op donderdag 14 december 2023 is er een inloopbijeenkomst geweest op de opvanglocatie. Hiervoor hebben direct omwonenden een uitnodiging gehad. Tijdens de bijeenkomst zijn vragen gesteld en hebben omwonenden hun aandachtspunten en ideeën meegegeven. Ook heeft een aantal omwonenden zich opgegeven voor de beheercommissie.
De gemeente heeft het COA toestemming gegeven om deze kleine opvanglocatie te openen. Voordat deze locatie opengaat, wilde de gemeente hierover met buurtbewoners in gesprek. De gemeente hoort namelijk graag vooraf hun vragen en eventuele zorgen, aandachtspunten en ideeën. Zo zijn er samen met de partners goede afspraken gemaakt zodat iedereen in de wijk prettig kan samenleven. Deze afspraken zijn vastgelegd in de Aanvullende Werkafspraken die de gemeente heeft met het COA en Zorg & Perspectief. De Aanvullende Werkafspraken zijn onderdeel van de bestuursovereenkomst (het contract) die het COA en de gemeente Rotterdam voor deze locatie met elkaar gaan sluiten.
Ook hebben direct omwonenden zich opgegeven voor de beheercommissie. In de beheercommissie bewaken we samen met de partners (COA, Zorg & Perspectief, wijkpolitie) dat de opvang goed verloopt. Vragen, eventuele klachten en ideeën uit de omgeving kunnen hier snel worden opgepakt.
Ja, zowel de gemeenteraad als de wijkraden zijn geïnformeerd. Lees de raadsbrief. Link opent een externe pagina.
Zodra de opvang gerealiseerd is en de kinderen enigszins gewend zijn, zullen het COA en Zorg & Perspectief ook zelf met organisaties en verenigingen in contact treden om te kijken welke mogelijkheden er voor de kinderen zijn. Als bewoners belangstelling hebben in vrijwilligerswerk of op een andere manier willen helpen, kunnen ze dat aangeven op de bewonersavond of mailen naar opvang@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.
Het Rijk draagt zorg voor alle kosten rond de opvang, ook voor alle extra faciliteiten en diensten die bij de opvang komen kijken.
Deze pagina wordt nog verder aangevuld met vragen- en antwoorden. Verdere vragen kunt u stellen via opvang@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.
Meer informatie over bijvoorbeeld de achtergrond van asielzoekers en de asielprocedure in Nederland vindt u op de website van de Rijksoverheid. Link opent een externe pagina.
Ook op de website van het COA. Link opent een externe pagina leest u veel informatie.
Kan ik helpen?
Kijk op de website Zorgzaam010.nl/vluchtelingenhulp. Link opent een externe pagina wat u kunt doen om te helpen.
Kijk op Refugeehelp.com. Link opent een externe pagina wat u kunt doen om te helpen.
De Oekraïense Gemeenschap Nederland helpt Oekraïense vluchtelingen in Nederland en in Rotterdam. Op hun website Oekraine-diaspora.nl. Link opent een externe pagina staat meer informatie hoe u hen financieel kunt steunen.
Helaas is op de opvangplekken geen ruimte om spullen in ontvangst te nemen.
Als u dit wilt, kunt u spullen afgeven bij de Oekraïense gemeenschap in Nederland. Link opent een externe pagina op Doklaan 22.
Statushouders en vluchtelingen uit Oekraïne mogen werken in Nederland.
Wilt u een vluchteling in dienst nemen? Op de website van het Werkgevers Servicepunt Rijnmond. Link opent een externe pagina vindt u meer informatie voor werkgevers.
Brieven aan bewoners
De gemeente laat buurtbewoners altijd weten waar en wanneer er gemeentelijke opvangplekken in hun buurt komen. Dan sturen we een brief. En soms organiseren we een bijeenkomst zodat vluchtelingen en buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten. Alleen bij particuliere opvang informeren we buurtbewoners niet. Rotterdammers kunnen altijd bij de gemeente of de verhuurder terecht met vragen, zorgen en opmerkingen.
