Meldcode

Stap 1: In kaart brengen van signalen

Leg signalen die een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling bevestigen of ontkrachten feitelijk vast. Vermeld nadrukkelijk hypothesen en veronderstellingen. Maak vervolgaantekeningen als deze later worden bevestigd of ontkracht. Vermeld de bron als informatie van derden wordt vastgelegd.

Signalen van alle vormen van huiselijk geweld en kindermishandeling vindt u online in de Signalenkaart. Link opent een externe pagina van Kadera. 

U kunt ook een gedrukte signaleringskaart van de gemeente Rotterdam gratis aanvragen via werkenmetdemeldcode@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.

Doe de kindcheck

De kindcheck houdt in dat u in uw contacten met volwassen cliënten nagaat of er kinderen in het gezin zijn en inschat of zij veilig zijn. U doet dit bijvoorbeeld bij volwassen cliënten met ernstige psychische problemen of drugs- of alcoholverslaving. Of bij cliënten die een partner hebben die geweld gebruikt. De Kindcheck helpt u om oudersignalen in kaart te brengen. Het vergroot de mogelijkheden om kindermishandeling te signaleren. Voor meer informatie over de kindcheck en een handleiding ga naar augeo.nl/kindcheck. Link opent een externe pagina.

Zet een signaal in SISA

Bij het vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling waarbij kinderen/jongeren tot 23 jaar betrokken zijn (dader en/of slachtoffer) moet een SISA-signaal afgegeven worden.

SISA is een computersysteem voor professionals vanuit de gehele regio Rotterdam. Zij kunnen hierin signaleren dat zij betrokken zijn bij een kind/jongere van 0 tot 23 jaar. Op deze manier kunnen professionals met elkaar afstemmen en de best mogelijke begeleiding bieden. Voor meer informatie ga naar SISA.rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.

Als het gaat om signalen huiselijk geweld of kindermishandeling door een beroepskracht, meld die dan bij de leidinggevende of de directie. Dit doet u volgens de interne richtlijnen van de organisatie waar u werkt. In dat geval is dit stappenplan niet van toepassing.

Stap 2: Collegiale consultatie

Bespreek de signalen met een deskundige collega of binnen het interne overleg van uw instelling. Komt u er niet uit? Vraag dan advies aan Veilig Thuis. Experts van Veilig Thuis kunnen met anonieme gegevens:

• informatie geven over signalen
• helpen bij uw aanpak
• helpen bij gesprekken die u met de ouders of cliënt wilt voeren.

Bel met Veilig Thuis via telefoonnummer 0800 2000.

Stap 3: in gesprek

Uw instelling gaat eerst met de cliënt en/of zijn of haar ouders in gesprek. Openheid naar de cliënt (of bij kindermishandeling: naar de ouders van het kind) is belangrijk. Sla die stap alleen over als u vreest voor de veiligheid van de cliënt of die van uw eigen medewerkers. Of wanneer de cliënt na het gesprek het contact met u zal verbreken. Of dat de cliënt met zijn/haar ouders niet meer naar de instelling zal komen.

Stap 4: Weging geweld

Met de signalen, het ingewonnen advies of het gesprek met de cliënt weegt u het risico op huiselijk geweld of kindermishandeling af. Betrek daarbij ook de aard en de ernst van het huiselijk geweld of de kindermishandeling. Niet alleen moet er in stap 4 worden gewogen of er sprake is van huiselijke geweld en/of kindermishandeling.

In deze stap 4 moet u niet alleen afwegen of er sprake is van huiselijke geweld en/of kindermishandeling. Ook moet u afwegen of er sprake is van acute en/of structurele onveiligheid. Volgens het afwegingskader van uw eigen beroepsgroep. 

Benieuwd naar het afwegingskader dat voor uw beroep geldt? Ga naar de pagina Toolkit meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Link opent een externe pagina (Rijksoverheid.nl).

Stap 5: Melden en hulpverlening

Als er sprake is van acute en/of structurele onveiligheid is het noodzakelijk dat u een melding doet bij Veilig Thuis Rotterdam Rijnmond, telefoon 0800 2000. Door een melding komt alle informatie bij elkaar en kunnen de verschillende acties op elkaar worden afgestemd.
Bespreek uw melding vooraf met de cliënt of ouders. Sluit aan bij feiten en gebeurtenissen en geef het aan als de informatie die u meldt (ook) van anderen afkomstig is.

Samen met Veilig Thuis Rotterdam Rijnmond kan vervolgens worden bezien of er hulpverlening ingezet dan wel gecontinueerd kan worden.

Dat kan als:

• de professional in staat is om effectieve/passende hulp te bieden of te organiseren
• de betrokkenen meewerken aan de geboden of georganiseerde hulp
• de hulp leidt tot duurzame veiligheid.

SISA staat voor SIgnaleren en SAmenwerken. Het is het SamenwerkingsInstrument Sluitende Aanpak. SISA is een computersysteem. Professionals uit regio Rotterdam signaleren hierin dat zij betrokken zijn bij een kind/jongere van 0 tot 23 jaar.

Op deze manier kunnen professionals met elkaar afstemmen om de best mogelijke begeleiding te bieden. In SISA staat geen inhoud, geen dossier. Door het afgeven van een signaal in SISA, 'signaleert' een professional dat hij of zij betrokken is bij een cliënt. Niet waarom! Met SISA wordt alleen maar bijgehouden of er meerdere professionals op hetzelfde moment betrokken zijn bij hetzelfde kind, dezelfde jongere of binnen hetzelfde gezin. Verschillende signalen vanuit verschillende organisaties leiden tot een match. Bij een match stuurt SISA een e-mail naar alle betrokken professionals zodat zij met elkaar kunnen afstemmen.

Via SISA werken organisaties, die met jongeren/kinderen werken, nauw samen. SISA richt zich op alle instellingen, organisaties en gemeentelijke diensten die kinderen/jongeren en eventueel hun gezinnen ondersteuning bieden en begeleiden. Door op tijd te signaleren en begeleiding te bieden kan erger worden voorkomen. Voor iedereen die met jeugd te maken heeft is SISA belangrijk gereedschap.

Het belang van signaleren

Het is belangrijk dat veel verschillende partners signaleren in SISA. Het zorgt er zo voor dat alle organisaties, die actief zijn binnen het gezin, van elkaars betrokkenheid op de hoogte zijn. Zo voorkomen we dat er langs elkaar heen wordt gewerkt. Voorwaarde is wel dat alle organisaties die betrokken zijn bij jeugd deelnemen aan SISA.  Alleen dan krijgen we een sluitende aanpak.

Vragen over invoering van of advies over SISA ? Neem contact op via telefoonnummer 010 498 24 72 of e-mail infosisa@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina. 
Of kijk op de website SISA.rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.

Het Servicepunt meldcode biedt advies en ondersteuning bij het toepassen van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling bij organisaties in de sectoren zorg, welzijn en onderwijs.

Het werkgebied van het Servicepunt is: 

• Barendrecht
• Albrandswaard
• Ridderkerk
• Capelle aan den IJssel 
• Krimpen aan den IJssel
• Lansingerland
• Rotterdam.

Contact met het Servicepunt meldcode? Mail naar werkenmetdemeldcode@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.

Bij het Servicepunt kunt u ook producten bestellen, zoals een stappenkaartje. Zie hiervoor op deze pagina bij 'Documentatie meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling'. Daarnaast organiseert het Servicepunt meldcode netwerk- en themabijeenkomsten. Wilt u hierover op de hoogte worden gehouden? Geef hiervoor uw gegevens door voor de mailinglijst van het Servicepunt Meldcode. Dit kan via bovenstaand e-mailadres.

Er zijn verschillende aanbieders van trainingen over huiselijk geweld, kindermishandeling en de meldcode. Het Servicepunt meldcode kan u hierover adviseren.

Algemene trainingen meldcode

U kunt bijvoorbeeld terecht bij:

• Augeo Foundation. Link opent een externe pagina biedt naast scholing ook veel (online) informatie over de meldcode
• Moetd. Link opent een externe pagina:
  • Opleiding tot gecertificeerd aandachtsfunctionaris.
  • Een divers aanbod (op maat) op het gebied van huiselijk geweld en kindermishandeling.
• LVAK. Link opent een externe pagina, de Landelijke Vakgroep Aandachtsfunctionarissen Kindermishandeling biedt opleidingen tot gecertificeerd aandachtsfunctionaris (SKJ geaccrediteerd).
• Ook in het scholingsaanbod van SKJ. Link opent een externe pagina (Kwaliteitsregister Jeugd) vindt u diverse trainingen over het werken met de meldcode.

Voor gecertificeerde aandachtsfunctionarissen

Heeft u als aangesloten organisatie in de regio Rotterdam één of meer gecertificeerde aandachtsfunctionarissen? Dan kunt u tegen gereduceerd tarief gebruikmaken van verdiepingstrainingen en intervisie over de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling.

• Harten 3. Link opent een externe pagina voor de verdiepingstraining signaleren en bespreekbaar maken van signalen (op de website Harten3 te vinden onder Trainingen & Workshops) en intervisie.

Voor werknemers van de gemeente Rotterdam

Via Leerportaal Sofie zijn er modules te volgen huiselijk geweld, kindermishandeling en de meldcode. 

Voor een goede invoering van de meldcode is het nodig om de meldcode als instrument in het organisatiebeleid te verankeren. Zo kunnen medewerkers de meldcode in hun dagelijks werk hanteren.
U kunt hierbij de checklist gebruiken: Checklist voor managers huiselijk geweld en kindermishandeling. Link opent een externe pagina (pdf, BPSW.nl).

Wat vraagt het invoeren van de meldcode in uw organisatie?

Installeer procesverantwoordelijken, stel een beleidsplan op en maak ook op beleidsniveau afspraken. Zoals over samenwerking, gegevensuitwisseling en het verankeren van de toepassing van de meldcode in uw organisatie. Doe dit bijvoorbeeld door het aanstellen en opleiden van een aandachtsfunctionaris. 

Deze aandachtsfunctionaris moet zorgen voor de invoering van de meldcode in het beleid van de organisatie, maar ook de inhoudelijke invoering. De directie/ het management heeft als taak samen met de aandachtsfunctionaris met interne communicatie de medewerkers te informeren en hun betrokkenheid te vergroten. 

Op de website van de Rijksoverheid vindt u tools voor het implementeren van de meldcode. Link opent een externe pagina. 

Maak gebruik van een getrainde (gecertificeerde) aandachtsfunctionaris huiselijk geweld en kindermishandeling. Zo stelt u het goed toepassen van de meldcode zeker in uw organisatie. Grotere organisaties wordt geadviseerd meerdere aandachtfunctionarissen aan te stellen.

• De aandachtsfunctionaris draagt zorg voor goede interne afspraken bij een vermoeden van huiselijk geweld.
• Een aandachtsfunctionaris heeft oog voor de problematiek, kennis van invoering en borging van de meldcode en SISA. Hij of zij kan op de juiste manier collega’s adviseren. 
• Hij of zij weet ook hoe contacten te leggen met andere organisaties in de keten en maakt samenwerkingsafspraken. 
• De aandachtsfunctionaris is toegankelijk voor de medewerkers. 
• Hij of zij werkt samen met de directie om knelpunten op te lossen. Kortom, de rol van aandachtsfunctionaris vraagt om specifieke competenties.

Een driedaagse training tot gecertificeerd aandachtsfunctionaris huiselijk geweld en kindermishandeling bieden verschillende organisaties aan. Zie hiervoor ook op deze pagina bij 'Trainingen over de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling'.

Heeft u binnen uw organisatie de meldcode goed verankerd in beleid en uitvoering? Dan kunt u een keurmerk aanvragen bij de LVAK (Landelijke Vakgroep Aandachtsfunctionarissen Kindermishandeling).

De aandachtsfunctionaris van uw organisatie kan lid worden van de LVAK. Het protocol Meldcode van uw organisatie kan hij of zij laten toetsen door een groep deskundigen, waaronder twee onafhankelijke juristen. Bij goedkeuring van het protocol krijgt u het keurmerk.

Ga voor meer informatie naar de website LVAK.nl. Link opent een externe pagina.

Gemeente Rotterdam vindt het heel belangrijk dat slachtoffers van huiselijk geweld en kindermishandeling zo vroeg mogelijk in beeld komen. Hierin ligt een grote verantwoordelijkheid bij organisaties en professionals die dagelijks in contact zijn met mensen. Niet alle organisaties vallen onder de wettelijke verplichting. Daarom nam gemeente Rotterdam de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling als subsidievoorwaarde op. De meldcode is verplicht bij gesubsidieerde activiteiten op het terrein van welzijn, zorg, onderwijs en veiligheid. Deze voorwaarde wordt toegelicht in de verdere regel meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling.

Op de website van de Rijksoverheid. Link opent een externe pagina vindt u veel informatie, documenten en downloads over de meldcode.

Het servicepunt meldcode van de gemeente Rotterdam heeft ook een aantal middelen die u kunt gebruiken om de meldcode onder de aandacht te brengen bij uw medewerkers, collega’s of cliënten:

• Signaleringskaart (ringband A5)
  Dit handzame boekje is een zeer uitgebreid hulpmiddel bij het signaleren van huiselijk geweld en kindermishandeling. 
• 5-stappenkaartje
  De stappen van de meldcode in handzaam zakformaat.

Deze middelen kunt u bestellen bij het servicepunt via e-mail werkenmetdemeldcode@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.

Huiselijk geweld en kindermishandeling is niet altijd zichtbaar.
Slachtoffers lopen niet te koop met hun situatie. Ook in Rotterdam krijgt een grote groep mensen (dagelijks) te maken met geweld.
Toch wordt er door professionals, ook in uw organisatie, regelmatig gesignaleerd en ingegrepen. Maar we missen nog steeds belangrijke signalen of weten de weg niet altijd te vinden naar de juiste hulp.

Hulpmiddel

De gemeente Rotterdam blijft daarom inzetten op het verbeteren van het gebruik van de meldcode door professionals. Elke gemeente heeft hierin een wettelijke taak. Om die reden is de monitor meldcode ontwikkeld. De monitor is een hulpmiddel voor u en uw organisatie om het gebruik van de meldcode te registreren. De monitor geeft uw organisatie inzicht in het aantal cliënten waarbij een geweldprobleem speelt. U kunt dit zo ook inzichtelijk maken voor de verantwoordelijke inspecties.

Inzicht

De monitor geeft de gemeente inzicht in het aantal keer dat de meldcode wordt ingezet. En laat zien hoe vaak dit leidt tot een melding bij Veilig Thuis en/of tot het inzetten van hulp.

Doe mee

Meedoen met de monitor meldcode? U kunt dit aanvragen bij het Servicepunt meldcode via werkenmetdemeldcode@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.
U ontvangt dan elk half jaar een verzoek om uw cijfers in te sturen.

Voor docenten en leerkrachten hebben we een speciale pagina met informatie over de meldcode: Meldcode op school.

De meldcode is een stappenplan voor professionals. Het geeft duidelijk weer hoe om te gaan met signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling. Rotterdamse professionals zijn wettelijk verplicht om met de meldcode te werken.

Vrijwilligers zijn niet wettelijk gebonden aan de meldcode. Maar vrijwilligers zien wel vaak signalen en weten niet altijd wat ze met deze signalen moeten doen. Als deze vrijwilligers huiselijk geweld en kindermishandeling vroegtijdig signaleren en betrokkenen staan open voor hulp, dan is de kans op het duurzaam stoppen van geweld aanzienlijk groter.

Contactpersoon vrijwilligersorganisatie

De Gemeente Rotterdam heeft een protocol ontwikkeld 'omgaan met de meldcode voor vrijwilligersorganisaties'. Vrijwilligers kunnen nu in drie stappen, signalen en hun zorgen kenbaar maken bij een 'contactpersoon'. De contactpersoon is een bestuurslid of coördinator binnen een vrijwilligersorganisatie. Die wordt getraind om aanspreekpunt te zijn voor de vrijwilligers. De contactpersoon weet ook waar er een melding gedaan kan worden. En waar je hulp en advies kan krijgen. De stappen voor de vrijwilligers zijn:

1. In kaart brengen van signalen (vrijwilliger heeft een zorg of 'niet pluis gevoel').
2. Collegiale consultatie en bij voorkeur advies vragen aan Veilig Thuis Rotterdam Rijnmond. Vrijwilliger bespreekt de zorgen met de contactpersoon van de vrijwilligersorganisatie. 
   Bij voorkeur vraagt de contactpersoon advies aan Veilig Thuis Rotterdam Rijnmond 0800 - 20 00.
3. Gesprek met betrokkene. De contactpersoon maakt een zorgvuldige afweging of hij/zij zelf in gesprek gaat over de signalen met de betrokken persoon. Of dat hij/zij hiervoor iemand benadert uit het eigen netwerk van professionele hulpverleners. Daarnaast kan de contactpersoon altijd contact opnemen met de huiselijk geweld deskundige van het wijkteam.

In samenwerking met Wouwtrainingen en Vrijwilligerswerk Rotterdam is een training 'omgaan met de meldcode' voor contactpersonen van vrijwilligersorganisaties ontwikkeld. Voor meer informatie stuur een mail naar naar werkenmetdemeldcode@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina.