De straatnamen van Rotterdam
Vroeger waren er geen vaste straatnamen voor de straten, stegen en paden van Rotterdam. Ze werden bijvoorbeeld genoemd naar bewoners, gebouwen in de buurt of bedrijven.
Pas vanaf het midden van de 19e eeuw liet de gemeente straatnamen officieel vastleggen. Maar toen waren er al eeuwenoude straatnamen in gebruik. Met deze keer uitgelicht:
Diergaardesingel
De Diergaardesingel ligt midden in de stad, en niet in Blijdorp. Niet bepaald in de buurt van de Diergaarde dus. Hoe komt dat?
Dat antwoord is eigenlijk vrij simpel: de Diergaardesingel in Rotterdam dankt zijn naam aan de oude locatie van de Diergaarde. Tot 1940 lag de dierentuin namelijk midden in de stad, op de plek van de huidige singel.
Rotterdamsche Diergaarde
In 1856 huurden de heren van den Bergh en van der Valk een tuintje in de Rotterdamse binnenstad voor hun verzameling exotische vogels. Dit groeide uiteindelijk uit tot de oprichting van De Rotterdamsche Diergaarde in 1857. De straat waar de ingang van de Diergaarde stond heette de Papegaaienlaan. Deze straatnaam bestaat (helaas) niet meer.
In 1937, toen de Diergaarde 80 jaar oud was, besloot het gemeentebestuur dat de dierentuin uit het stadscentrum moest wijken – er moesten namelijk meer woningen in het centrum komen. De dierentuin was in de tussentijd behoorlijk gegroeid, met onder andere een groot apenhuis, roofdierengebouw en reptielenhuis. In 1940 verhuisde de dierentuin naar de nieuwe wijk Blijdorp.
Je vindt op de Diergaardesingel nog een verwijzing naar de oude locatie: het kunstwerk van Maarten Wendrich, een giraffe met een man om zijn nek.
Een kade ligt doorgaans aan het water. Maar deze kade loopt midden door de stad, zonder water in de buurt. Maar lang geleden lag er een wel degelijk een kade langs de Delfshavense Schie. Deze werd doorgeghraven oude ka genoemd. De kade moet ouder zijn dan 1389, het jaar waarin toestemming werd gegeven om deze Schie te graven.
Eerst een voetpad...
In 1401 werd de straat de Ka tot Rotterdam in Cool genoemd. De oudste kaart waarop de Kruiskade voorkomt, komt uit 1540. Maar de Kruiskade kwam al in 1506 onder deze naam voor. Dit komt waarschijnlijk door de Cruyskamp, een stuk land dat vanaf het einde van de 15e tot in de 18e eeuw in Beukelsdijk (in het ambacht van Cool) lag. Het was toen nog maar een voetpad.
....en toen een Schelpweg
Dit pad werd in de eerste helft van de 19e eeuw door de Rotterdamsche Werkvereeniging verbreed en tot een schelpweg gemaakt. In 1853 werd de weg door de stad overgenomen en bestraat. Naast de Kruiskade en West-Kruiskade is er ook een Kruisstraat en Kruisplein.
Misschien wel de bekendste straat van de stad is geen straat maar een singel: de Coolsingel. En die naam gaat al eeuwen terug. Het ambacht Cool komt namelijk al voor rond 1280. Een ambacht, ook wel eens heerlijkheid genoemd, was in de middeleeuwen een bestuurseenheid (of ambtsgebied).
Polder
Naast het ambacht was er ook nog de polder Cool. Deze lag tussen de Rotterdamse en Delfshavense Schie. Een gedeelte van het grondgebied van Cool was al in 1358 bij de stad getrokken. Dit was een vergunning van hertog Aelbrecht van Beieren. Hij liet grachten om de stad graven en vergrootte het stadsgebied met het Rodezand in het ambacht Cool. De Coolvest was voortaan de scheiding tussen stad en ambacht.
Singel
In 1480 is er al sprake van de singel tegenover de vest. Deze werd later Coolsingel genoemd. De singel is in verband met de aanleg van een verkeersweg tussen 1913 en 1922 helemaal gedempt. De naam Coolvest is daardoor verdwenen. En de Coolsingel met het statige stadhuis (1920), postkantoor (1922), winkels, theaters en hotels, was een feit.
Een lijnbaan is een andere naam voor een touwslagerij. Dit was een langgerekt stuk land waar touw voor schepen gemaakt werd.
De koopman Jean Hennequin vroeg op 23 augustus 1666 aan het stadsbestuur om een overdekte lijnbaan te maken, waar het hele jaar doorgewerkt kon worden. Op 14 maart 1667 kreeg hij een stuk land toegewezen. Dat lange stuk land liep van de Binnenweg tot de Kruiskade. De huidige winkelstraat ligt ongeveer op dezelfde plek.
En Jean leeft ook nog altijd voort in hartje Rotterdam: het straatje achter de Bijenkorf heet Hennekijnstraat.
Straatnamen database
Alle Rotterdamse straatnamen zijn ook te vinden op de interactieve kaart van de Straatnamendatabase | arcgis.com. Link opent een externe pagina. Met zoveel mogelijk informatie over de straatnaam.
Straatnaam aanvragen
Hebt u een idee voor een straatnaam?
Of wilt u dat een straat de naam krijgt van een persoon?
Geef uw idee aan ons door via de pagina Straatnaam aanvragen.
In de Stadskrant
In de rubriek 'De Straatnamen van Rotterdam' duikt de Stadskrant iedere maand in het verleden.
En zoekt uit naar wat of wie Rotterdamse straten, kades en singels vernoemd zijn.
