Herdenking bombardement
Op 14 mei 1940, vanaf 13.27 uur, vielen de bommen op het hart van de stad en veroorzaakten een enorme vuurzee. Bijna 900 mensen komen om het leven. 80.000 Rotterdammers raakten huis en haard kwijt.
Wat in eeuwen was opgebouwd, werd in een kwartier vernietigd. Een dramatisch keerpunt voor onze stad en ons land: Nederland capituleerde.
Elk jaar herdenkt Rotterdam dit moment waarop de stad haar hart verloor.
Burgemeester Ahmed Aboutaleb: 'Op school leer je lezen en schrijven. Maar ook om te denken. Antwoorden te vinden op vragen als: waarom begonnen de Duitsers een oorlog? Waarom moest Rotterdam worden gebombardeerd? Hoe kunnen mensen elkaar dit aandoen? Wat zou ik hebben gedaan in die tijd?
Daarom moeten wij blijven herdenken. Want in herdenken, zit het woord denken. Volg niet blindelings, maar gebruik je verstand en je hart. Denk niet alleen aan jezelf, maar ook aan je medemens. Volg je geweten en bouw met elkaar aan onze mooie stad.'
Wat gebeurde er precies op 14 mei 1940?
Op 14 mei om precies 13.27 uur is het 2 minuten stil in Rotterdam.
We herdenken dat 83 jaar geleden onze stad werd gebombardeerd.
Weet jij wat er precies gebeurde op 14 mei 1940 en waar we elk jaar bij stil staan kunt u zien in de video Lekker Duidelijk! Het bombardement van 14 mei 1940:
Herdenk mee aan de Statenweg of op Plein 1940
Elk jaar is er op 14 mei van 10.00 tot 10.30 uur een herdenking aan de Statenweg ter hoogte van nummer 147: de plek waar in 1940 het ultimatum 'geef u over of de stad wordt vernietigd' werd overhandigd. Niet veel later volgde het bombardement op Rotterdam.
In de middag om 13.00 uur vindt de centrale herdenking plaats op Plein 1940. Iedereen is welkom om deze herdenkingsplechtigheid bij te wonen.
‘Kaarslicht’ is een lied gebaseerd op ‘Als De Lichtjes Doven’ van Kinderen voor Kinderen. De tekst is aangepast door juf Femke Bouwer-van Schie van groep 6 van Vrijeschool Vredehof.
Op een dag, op 14 mei
Hoorde ik ze fluiten
Die sirenes, hoog en schel
Mocht ik niet naar buiten
Uit het vliegtuig viel een bom
Binnen bij de buren
Krijgt het vuur ons in de greep?
Houden onze muren?
Kaarslicht helpt ons keer op keer
Vrede te beloven
Maar kanonnen brullen weer
Als de lichtjes doven
Kaarslicht helpt ons keer op keer
Vrede te beloven
Maar kanonnen brullen weer
Als de lichtjes doven
Annie zat onder de trap
Toen bommen kwamen
Zag de vlammen van de brand
door gebroken ramen
In het donker van de nacht
Heeft zij enge dromen
Dat zij bij het kaarsje wacht
Tot de bommen komen
Kaarslicht lijkt ons keer op keer
Vrede te beloven
Maar de bommen vallen weer
Als de lichtjes doven
Kaarslicht lijkt ons keer op keer
Vrede te beloven
Maar de bommen vallen weer
Als de lichtjes doven
Sam bij Ahmed in de klas
Vrienden voor het leven
Hij mag nu geen stukje brood
aan zijn vriendje geven
Wie dit hebben uitgedacht
komen allen samen
Steken dan een kaarsje aan
Zonder zich te schamen
Kaarslicht lijkt ons keer op keer
Vriendschap te beloven
Maar de muren komen weer
Als de lichtjes doven
Kaarslicht lijkt ons keer op keer
Vriendschap te beloven
Maar de muren komen weer
Als de lichtjes doven
Alle mensen op de vlucht
Mogen zij hier blijven?
Krijgen ze bij ons wat lucht?
Of gaan we ze verdrijven?
Daar waar je geboren bent
Is dat je gegeven?
Mag je vrij naar school toe gaan?
Of moet je in oorlog leven?
Kaarslicht doet ons telkens weer
Beterschap beloven
Laat dan deze ene keer
Het lichtje niet weer doven
Kaarslicht doet ons telkens weer
Beterschap beloven
Laat dan deze ene keer
Het lichtje
Het lichtje
Het lichtje
Het lichtje
Het lichtje
Niet weer doven
Vrij naar Kinderen voor Kinderen - Als de Lichtjes doven
Oorspronkelijke tekst en muziek: Frans Ehlhart en Willem Wilmink
De stad met een nieuw hart – Ben Benschop
Het bombardement 13 minuten lang
Iedereen even bang
Mensen schuilen onder trappen
En sommige mensen laten het leven vallen
13 minuten lang angst over het gezicht
Maar degene in de vliegtuigen dragen het meeste gewicht
Na de val van de stad
Wordt er niet gewacht
Steen voor steen heeft niet veel zin
Maar het gebeurt voor een nieuw begin
Ze werkten dag en nacht
Voor een stad met een nieuw hart
Er zijn nieuwe gebouwen
Die de mensen vertrouwen
Rotterdam zoals het was – Boaz Manders
Het luchtalarm gaat af
We zaten allemaal verscholen
Na dertien minuten
was het hart van Rotterdam gestolen
Wij zijn onschuldig
We hebben niemand iets aangedaan
Het is te donker, het licht in Rotterdam is uitgezet
Alsjeblieft, zet het weer aan
Is dit een nachtmerrie?
Je kunt het bijna niet geloven
Rotterdam staat nu al een tijd in brand
Iemand moet het vuur doven
Rotterdam is verwoest
Je hoort een lichte ruis
We verloren familie, vrienden
en ons thuis
Zal dit ooit weer opgebouwd worden
Rotterdam, een hoopje as
Zal het ooit weer hetzelfde zijn
Rotterdam, zoals het was
Trots gaat nooit weg – Chenaya Henneveld
14 mei 1940
iedereen was gelukkig
maar een paar seconden later was dat weg
Rotterdam had 13 minuten pech.
Het Hart was verwoest
de sfeer was verdampt
het alarm was aan het gillen
want de grond was zwaar aan het trillen.
De stad was kapot.
ze waren allemaal aan het bidden voor God,
maar na alles wat er gebeurd is
alles, elk klein ding was verwoest
ze hadden veel dingen verwoest
maar niet alles
De Trots.
Dat was nog wat we hadden
trots kan niet verwoest worden
samen met iedereen zijn we tot de dag van vandaag hier gekomen
en de bevrijding was het beste wat ons kon overkomen.
Zoveel Vragen – Dania Baabbi
Zoveel bommen op al die dagen
Zoveel mensen die de bommen niet zagen
Moest mijn moeder gaan?
Wat heeft ze gedaan?
Wat moet ik zonder haar ?
Is haar leven nu klaar?
Waar moet ik naar toe?
Hoe kon dit gebeuren HOE?
Mijn moeder is weg en mijn vader ook.
Ik wou dat ze onderdook.
Al die bommen zoveel dagen.
Zoveel andere moeders die daar lagen.
Onze gebouwen hoog
ons verleden diep – Eekje Koehorst
Hier, hier was het. Iets wat wij ons niet meer kunnen voorstellen
We worden aangevallen veel te groot en veel te lang ,
zomaar, niemand wist van iets
we waren bang
Het kwam zo uit het niets
Huizen gaan in vlammen op
er gaat veel verloren .
Men raakt dierbaren kwijt
niemand die hun kon horen.
De regen en de tranen blussen de brand
Bij een stad opbouwen helpt elke hand
We bouwen het samen op soms kort soms lang
We dichten elke kuil
Samen komen we er wel
Iedereen schuilt voor wat er nog moet komen
Het is stil , het is niet fijn
Net zo stil als wij straks ook 2 minuten zijn
Vuur en vlam – Hein Wegenhousen
Rotterdam,
84 jaar geleden stond deze stad
in vuur en vlam
Huizen, straten, scholen, parken.
Alles was vervaagd
Iedereen werd weggejaagd
Op een gegeven moment hebben we ons opgegeven
Wat als we dat niet hadden gedaan?
Zouden we dan nu nog steeds in dezelfde mist zweven?
Kijk ik nu als kind om mij heen,
wat hebben wij dan geleerd?
een wereld in vuur en vlam
Ik blijf strijden voor vrijheid, juist vandaag
doe je mee?
Verloren herinneringen – Lua Koolhaas
Mensen vergaan, familie weg, herinneringen verloren.
In dertien minuten is alles weg.
Bruggen, huizen en ook mijn thuis vol herinneringen.
Foto´s, tapes, filmpjes, allemaal opgegaan in vuur en vlam.
Ik moet een nieuw thuis met nieuwe herinneringen.
Mijn herinneringen zitten in een zwart gat, maar ook nog ergens diep in mijn hart.
Ik voel me alleen buitengesloten.
Ik ben alles kwijt.
Ik wil ze niet vergeten, maar dat gebeurt niet zo even.
Straks word ik nog vergeten.
Ik wil terug naar hoe het was, terug naar al die goede herinneringen.
Alles is vergaan en komt niet meer terug.
Het wordt voorgoed vergeten.
Nachten met mijn ogen open – May Baan
Op 14 Mei 1940
Ik zie een voertuig
Wat is dat?
Ons leven wordt gejat
Door de Duitsers
Wij worden onderduikers
Wij zijn doodsbang
Hoe lang gaat dit duren?
We zitten hier al uren
Ondergedoken in onze kelder
Is de lucht überhaupt nog helder?
We hebben honger
Het is al donker
Mensen bonken op de deuren
En mama zegt dat ik moet stoppen met zeuren
Het is een soldaat
In mijn hoofd zeg ik dat de wereld vergaat
Ik hoor mensen schreeuwen
Het voelt al als eeuwen
Ik moet huilen
Omdat we ons hier al jaren verschuilen
De grootste schrik uit mijn leven – Noor Tobé
Na een kwartier was alles plat
Het lijkt wel een zwart gat
Mijn vader is er niet
Mijn moeder en ik zitten in verdriet
Alles is weg, mijn school, ons huis
En overal geruis
En het ergste, mijn beste vriend
Dat heeft hij niet verdiend
Ik word boos
Ik lijk wel waardeloos
We bouwen de stad opnieuw
Alles is weer helemaal nieuw
Alleen het Stadhuis, Witte Huis en de Laurenskerk zijn blijven staan
Ik kijk naar mijn moeder en zie een traan
Rotterdam - Rayan Ben Taïb
Moest het nou echt zo zijn, daar op 14 mei
Moesten we hun echt zo geloven, wat ze ons zouden beloven
Moest het zo gaan, hebben ze dit echt gedaan
We hebben de stad herbouwd, toch zal het nooit de oude blijven
Waarom, waarom hebben ze dit eigenlijk gedaan, moest het echt zo gaan
Zit er een reden bij
Zat er iets achter
Weet dat ik van je houd wie weet kom je daar nog achter
Het gebeurd nu de laatste 13 minuten
Wie weet zullen zij er nog voor boeten
Dit is ons beleid
dag dag Rotterdam
Is dit nou echt het eind
Wie weet komt er nog geluk
Je hoort van me misschien kom ik ooit nog terug
75 jaar verder
En het is weer opgeknapt
Nu is van alles weer zat
We zullen jullie nooit vergeten
010 van boven tot beneden
Alles is verwoest – Sientje Rompa
Hoe kon dit gebeuren?
Van een stad met veel kleuren naar een dag met weinig deuren.
Waarom is dit gebeurd
13 minuten, alles is plat
Iedereen is aan het schuilen, wat is dat?
Veel mensen huilen
Waarom is 13 minuten ineens zo'n lange tijd?
Eindelijk komt iedereen weer overeind.
Er is al zoveel gebeurd, waarom moet dit er dan nog bij?
Ineens is het donker, iedereen hoort hard gedonder
Alles is verwoest.
Het was een vreselijke tijd, alles is kwijt.
Iedereen is aan het schuilen in een mooie stad met diepe kuilen.
De bommen vallen langzaam naar beneden, dat is nu al een lange tijd
geleden.
Elke dag klinkt het luchtalarm door de stad.
Maar waarom moest dit gebeuren in deze mooie stad?
Alles is verwoest, waarom dat?
Is dit het einde? – Sol Linda Mendes Martins
Is dit het einde of is dit het begin?
Het luchtalarm luidt: het bombardement is begonnen.
1400 mensen zitten nog onder het puin.
Ik kan het niet meer aan, het gaat iedere keer weer.
Het doet pijn aan me oren als nooit tevoren.Stopt het ooit nog.
Na 13 minuten stopte het.
Bijna alles, behalve de Laurenskerk en het stadhuis dat nog staat als een kast. Huilende mensen door de straten. Gillende kinderen op zoek naar hun ouders.
Er is nu alleen nog brand. Ik zie iedereen rennen naar een andere kant. Mensen met emmers om de brand te blussen. Ik wil helpen maar ik kom er niet tussen.
14 mei herdenkingen van het bombardement.
Door het bombardement is Rotterdam beroemd gemaakt, waardoor
Het motto van Rotterdam is: Sterker door strijd.
De dag dat het begon – Tatiana Klomp
14 mei, de dag begon
En het leger stond nog sterk
Maar dan ineens
Het luchtalarm
Wat moeten we nou doen?
Iedereen schuilt of probeert
Maar 1400 mensen waren toch verloren
Maar hadden we kans tegen 1300 bommen?
Toen hadden we geen keus
Dus gaven we ons over
Maar kon het dan niet anders?
Zonder de gewonden
Zonder de doden
Maar nu is het te laat
Nu kan je er niks meer aan doen
Nu gaat het niet meer over toen
Toch denken we aan 14 mei
Op de dag dat het allemaal begon
Vrede - Sara
Geen oorlog, geen ruzie
Die tijd is toch voorbij?
Vrede is belangrijk
Voor jou en voor mij
Samen staan we hand in hand
Vrede is belangrijk in elk land
Iedereen kan vrij zijn
En blij zijn
Vrede is belangrijk
Dan kun je jezelf zijn
Samen sta je sterker dan alleen
De oorlog die verdween
Mensen deden aardig tegen elkaar
Dat moeten we blijven doen
Dat vechten is klaar!!
Geen oorlog geen ruzie
Die tijd is toch voorbij?
Vrede is belangrijk
Voor jou en voor mij!
Zonder Titel – Jinte en Yaxi
Vrede, waar kan ik je zien?
Vrede, waar kan ik je vinden?
Zwerf je ergens rond misschien?
Kun je nergens meer naar binnen?
Woon je in een oud verhaal?
Leef je in een ver verleden?
Zie ik je nog in het journaal?
Of kom ik je vandaag nog tegen?
Als we nu eens geen soldaten,
maar de oorlog laten schieten,
dan zouden mensen meer gaan praten,
minder lijden, meer genieten
Ik word stil
om stil te staan
bij toen en nu
bij al dat verdriet
Ik wil vrede in het leven
Oorlog, dat wil ik niet!
Vrede
is maar een woord
Zo vaak al gehoord
Nog is er
oorlog en geweld
waarbij een mensenleven
niet telt
Peace of life – Arina en Yosra
Vrijheid dat is in vrede leven,
vrijheid is elkaar vergeven.
Ruzie is een illusie
en vrede is geen discussie.
Vrede is samen spelen,
en vrede is samen delen.
Vrede op aarde
heeft pas waarde
als iedereen vrede heeft
en in vrijheid leeft.
Steek het voor aan
en kijk elkaar aan.
H.J.A Hoflandlezing: 'Stenen tranen'
De H.J.A Hoflandlezing is sinds 2017 een jaarlijks terugkerende lezing dat wordt georganiseerd door comité 14 mei herdenking, de Bibliotheek Rotterdam en het Mariniersmuseum. De lezing is een eerbetoon aan de overleden schrijver en journalist Henk Hofland.
In 2024 verzorgt historicus en journalist Lotfi El Hamidi de achtste editie van de lezing, met als titel: Stenen tranen. Hierin gaat hij dieper in op onder andere de (sociale) gevolgen van domicide (het verwoesten van huizen en steden).
Meer informatie
Kijk voor meer informatie over de herdenking van het bombardement op:
