De Rotterdamse haven is één van de grootste havens ter wereld en een belangrijke motor van de nationale economie. Om haar positie te behouden moet ze zich ontwikkelen tot dé duurzame wereldhaven van de toekomst. Zo behouden we ook werkgelegenheid voor de Rotterdammers.

<p>De haven werkt toe naar een CO2-vermindering van 55% in 2030 en naar nul uitstoot in 2050. In dat jaar zal de havenindustrie ook volledig circulair moeten zijn. De afgelopen jaren is de uitstoot van CO2 al sterk gedaald door de sluiting van de kolencentrales, elektrificatie en energiebesparing van de industrie. Sinds 2020 is de totale uitstoot ongeveer hetzelfde gebleven omdat de kolencentrales door de internationale energiecrisis harder mogen draaien.&nbsp;</p><h2>CO2-uitstoot in de haven</h2><p>In de grafiek staat het doel van 55% CO2-vermindering in 2030 vertaald naar de haven. De zwarte lijn laat het verloop van de CO2-uitstoot in de afgelopen jaren zien. De groene lijn staat voor de CO2-daling die nodig is om onze doelen te halen.&nbsp;<br><a href="https://www.dcmr.nl/sites/default/files/2024-09/DCMR_CO2_Monitor_Rotterdam_2023.pdf" target="_blank">Bron: DCMR CO2-monitor Rotterdam 2023</a>&nbsp;</p>

<h2>Wat moet er gebeuren?</h2><p>Het is een enorme uitdaging om alle doelen te halen. Dit vraagt om grote inzet van de grote bedrijven in de haven en innovaties van nieuwkomers. Ook is het nodig om personeel om te scholen en te investeren in veiligheid. Het gebruik van groene stroom en waterstof is doorslaggevend voor de verduurzaming van het energiesysteem. Voor een toekomstbestendige haven is een mix nodig van het gebruik van duurzame brandstoffen en circulaire grondstoffen voor de productie in diverse ketens. Denk daarbij aan een mix van CO2, waterstof, biomassa en reststromen.</p><h2>Investeren in duurzaamheid</h2><p>Investeringen van bedrijven in de haven zijn heel belangrijk voor de verduurzaming. Op dit moment is het investeringsklimaat helaas niet goed. Het versnellen van de veranderingen die zo belangrijk zijn in de haven is complex. Dat komt omdat er veel factoren zijn waar we beperkte grip op hebben. Bijvoorbeeld stikstofruimte, beperkte ruimte in boven- en ondergrond en drukte op het elektriciteitsnet. Maar ook de hoge elektriciteitskosten en de krapte op de arbeidsmarkt.</p><p>Het is belangrijk om vertraging te voorkomen in de besluitvorming over grote projecten, zoals de Deltacorridor of de aanleg van het landelijke waterstofnetwerk. Hiervoor hebben we de Rijksoverheid en de Provincie nodig. Voor het werven van technisch personeel werken we samen met onderwijsinstellingen, bedrijven, Deltalinqs en het Havenbedrijf.</p>

<h2>De rol van de gemeente</h2><p><span>In de haven zijn de grote bedrijven en de Rijksoverheid aan zet. In de haven maakt de landelijke overheid afspraken over CO2-vermindering met de grote uitstoters. De Rijksoverheid en de gemeente zijn samen aandeelhouder van het Havenbedrijf. Naast onze beperkte officiële rol, doen we ons best om bedrijven samen te brengen, innovatie te bevorderen en randvoorwaarden te verbeteren. Bijvoorbeeld via het Versnellingshuis.</span></p>

Voor welke uitdaging staan we?

<p>Wegen, sporen, waterwegen en buisleidingen. Voor de concurrentiepositie van de haven is een betrouwbaar transportnetwerk heel belangrijk. Voor het verduurzamen kiest de haven voor duurzame brandstoffen, elektrificatie, efficiëntie en de verschuiving naar de meest efficiënte vervoersvormen (modal shift). Voor de scheepvaart werken we vooral aan walstroom.</p><h2>Walstroom</h2><p>Met walstroom krijgen aangemeerde schepen elektriciteit, zodat ze hun vervuilende generatoren kunnen uitzetten. Het is op dit moment de best beschikbare techniek om de CO2-uitstoot van de scheepvaart te verminderen. Walstroom zorgt ook voor minder geluid en minder uitstoot van stikstof en fijnstof. Dit is belangrijk nu stad en haven steeds dichter naar elkaar toe groeien.</p>

<h2>Resultaten tot nu toe</h2><p>Walstroom voor de binnenvaart is al in heel Rotterdam beschikbaar. We werken ook aan walstroom voor zeeschepen. Met subsidie van de gemeente is er bijvoorbeeld walstroom beschikbaar voor zeeschepen van Heerema in het Calandkanaal. Er zijn inmiddels walstroominstallaties in Merwe-Vierhavens in de Waalhaven in gebruik. En ook voor de grootste containerterminals is er interesse. In 2024 stelde de gemeente bovendien subsidie beschikbaar voor bedrijven met een ligplaats in Rotterdam.&nbsp;</p><p>We richten ons niet alleen op walstroom. Er lopen ook projecten met alternatieve brandstoffen en efficiënter transport, bijvoorbeeld door middel van automatisering.</p><h2>Vervolgstappen</h2><p>In de Rotterdamse haven komt er walstroom aan de Lloydkade, Parkkade en Wilhelminakade (Cruiseterminal). Sinds 2023 is er een regeling waarin we als gemeente 80% van een haalbaarheidsstudie voor walstroom mee betalen.&nbsp;</p><p>In 2025 krijgt een aantal bedrijven subsidie om walstroom aan te leggen op hun eigen terminal in Rotterdam. We werken samen met omliggende gemeenten. Met andere havens (Hamburg, Antwerpen) stemmen we onze acties rondom walstroom om elkaar te versterken en te helpen. Dat doen we ook met de Europese Unie.</p><h2>Rol van de gemeente</h2><p>Als het nodig is, neemt de gemeente de tijdelijke rol van mede-ontwikkelaar op zich. Een mooi voorbeeld is de walstroom bij het Calandkanaal waar meerdere partijen samenwerkte bij de aanleg. De gemeente en het Havenbedrijf spelen samen een belangrijke rol, die verandert wanneer de walstroommarkt verder ontwikkeld is en walstroom gemakkelijker valt te financieren. De gemeente richt zich dan op meer internationaal draagvlak en de technische standaarden van walstroom, zodat de stroom makkelijker beschikbaar is.&nbsp;</p>

Verduurzamen transport

<p>Vóór 2030 moeten de twee kolencentrales op de Maasvlakte sluiten. Er staan ook al veel windmolens in de haven en dit aantal kan nog groeien. Het stadsbestuur wil in totaal ook 3,2 km2 zonnepanelen aanleggen in de stad en de haven. Voor de gascentrales wordt onderzocht of ze ook op duurzame gassen, zoals waterstof, kunnen draaien.&nbsp;</p><p>De hoeveelheid duurzame energie die we in Nederland opwekken is niet voldoende voor onze energiebehoefte. We importeren daarom duurzame energie, net als dat met fossiele brandstoffen gebeurt. In 2026 verwachten we de eerste waterstoftankers in Rotterdam met duurzame waterstof uit het buitenland.&nbsp;</p><p>Om de duurzame ontwikkelingen mogelijk te maken moet het energiesysteem van de haven worden verbouwd. Dat is een enorme uitdaging. Zeker als het gaat om stroomaansluitingen. Met uitzondering van de Eerste en Tweede Maasvlakte is het stroomaanbod door de drukte op het energienet tot minstens 2029 vol. Nieuwe aansluitingen of uitbreidingen voor grootverbruikers zijn niet mogelijk.</p><h2>Resultaten tot nu toe</h2><p>Het energiesysteem is belangrijk voor een succesvolle energietransitie in de haven. Plannen daarvoor noemen we de Cluster Energie Strategie (CES) Rotterdam-Moerdijk. De landelijke overheid begint met het Meerjarenprogramma Investeringen Energie en Klimaat (MIEK). Er liggen acht MIEK-projecten op Rotterdams grondgebied. Het negende project heet Elektrolysers op de Maasvlakte.</p><h2>Vervolgstappen</h2><p>Alle plannen bij elkaar leiden tot de gewenste vermindering van CO2-uitstoot, maar we moeten voor deze plannen kunnen starten nog veel regelen. Denk vooral aan de stikstofruimte, hoe past het in de omgeving en maatwerksubsidies vanuit de landelijke overheid.</p><h2>Rol van de gemeente</h2><p>Als gemeente ondersteunen we de MIEK-projecten. Ook zorgen we dat stroomkabels vanuit windparken op zee aan land komen en werken we samen aan het oplossen van de drukte op het energienet (netcongestie). Daarnaast maken we afspraken over het opwekken van zonne-energie en windenergie in het havengebied.</p>

Verduurzamen energiesysteem

<p><span>De industrie van de Rotterdamse haven telt onder andere vier olieraffinaderijen, ruim 45 chemische bedrijven en vijf raffinaderijen voor plantaardige olie. De industrie werkt aan een economie met groene energie en duurzame grondstoffen, zoals biogrondstoffen en waterstof.&nbsp;</span></p>

<h3>Inschatting CO2-daling voor 2030</h3><div class="text__table--responsive"><table><tbody><tr><td><strong>Geplande en gestarte projecten</strong></td><td><strong>Inschatting Havenbedrijf in megaton</strong></td><td><strong>Inschatting DCMR in megaton</strong></td></tr><tr><td>Energie-efficiëntie industrie</td><td>1,0</td><td>0,44</td></tr><tr><td>CO2-opslag Porthos</td><td>2,5</td><td>2,25</td></tr><tr><td>CO2-opslag Aramis</td><td>1,6</td><td>0</td></tr><tr><td>Groene waterstof uit Rotterdam</td><td>1,4</td><td>0,73</td></tr><tr><td>Elektrificatie industrie</td><td>0,5</td><td>0</td></tr><tr><td>Uitfaseren kolencentrales</td><td>3,6</td><td>3,8</td></tr><tr><td>Overig</td><td>0,8</td><td>0</td></tr><tr><td><strong>Totaal</strong></td><td><strong>11,4</strong></td><td><strong>7,2</strong></td></tr></tbody></table></div><p>Om het doel van 55% CO2-vermindering in 2030 te halen is een besparing nodig van 9,3 Mton. Het Havenbedrijf heeft een berekening gemaakt voor 11,4 Mton CO2-besparing. Milieudienst DCMR is strenger in de CO2-berekeningen en komt uit op een vermindering van 7,2 Mton in 2030. Of deze berekeningen ook echt gehaald worden, weten we pas zeker in 2030. Het hangt van veel zaken af. Bijvoorbeeld de ontwikkelingen in de economie, infrastructuur, energieprijs, investeringen in het havengebied en nieuwe wet- en regelgeving. &nbsp;</p><h2>Resultaten tot nu toe</h2><ul><li>Bedrijven aanspreken op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en helpen met knelpunten. De nadruk ligt daarbij op de arbeidsmarkt, het onderwijs, de vergunningen en de ruimte.</li><li>Barrières wegnemen met de juiste partijen. Voorbeelden zijn de Clustertafel Haven &amp; Industrie, het Versnellingshuis, en Vergunningenloods en de coalities rond het gebruik van afgevangen CO2 en wind op zee.</li><li>Lobbyen bij de Rijksoverheid en Europa, en internationaal samenwerken met Hamburg, Antwerpen en andere havensteden.</li><li>Innovatie mogelijk maken. De gemeente ondersteunt en financiert innovatieve projecten vanuit het energie- en duurzaamheidstransitiebudget (DTB) en het Energietransitie Fonds Rotterdam (ETF-R).&nbsp;</li></ul><h2>Rol van de gemeente</h2><p>Tientallen geplande en gestarte projecten in het havengebied zorgen voor grote besparing van CO2-uitstoot. Maar veel voorwaarden (geld, ruimte, techniek) zijn nog niet allemaal rond. Met een budget voor duurzaamheid ondersteunen we circulaire projecten, waterstofprojecten en walstroom. Onze rol is om bedrijven aan te blijven spreken, belemmeringen helpen weg te nemen, te lobbyen en innovatie te stimuleren.</p>

Verduurzamen productiesysteem

<p>Meer weten? Bekijk <a href="https://gemeenteraad.rotterdam.nl/Reports/Document/663fc6bf-d174-477a-9502-065e9c10f01e?documentId=dabb462b-89da-4e00-92c9-2d5daa9f9609" target="_blank">alle projecten</a> uit het Klimaat Actieplan Rotterdam over de haven en de industrie.&nbsp;</p>

Overzicht projecten

<p><a href="https://www.rotterdamraad.bestuurlijkeinformatie.nl/Reports/Document/acd77531-4050-4c35-9112-dc534b8c96f2?documentId=b1240416-a5ad-4467-8b55-a38c216efe05" target="_blank">Walstroomstrategie 2020</a></p>

Belangrijke documenten

Om haar sterke positie te behouden ontwikkelt de Rotterdamse haven zich tot dé duurzame haven van de toekomst. Ontdek de Rotterdamse plannen voor een van de belangrijkste havens ter wereld. 

Klimaatdoelen haven