Ga naar de hoofdinhoud

01 mei 2024

Algemeen

Leestijd: 3 min

Operatie Manna: voedseldroppingen boven Rotterdam

Toen de Tweede Wereldoorlog bijna afgelopen was, werden voedselpakketten gedropt boven bezet West-Nederland. Onder andere bij Terbregge, in Rotterdam-Noord.

Nederland had een ernstig voedseltekort na de hongerwinter van 1944-1945. Vooral de dichtbevolkte gebieden en steden in het westen van het land hadden het zwaar. Zij werden door de Duitse bezetter afgesloten van de rest van Nederland. Honderdduizenden mensen zaten al maanden zonder voedsel, kleding en hulpgoederen. Hout en kolen (voor bijvoorbeeld kachels) waren ook niet meer te krijgen.

Tijdens de hongerwinter, die tot overmaat van ramp ook nog een van de strengste winters uit de geschiedenis was, kwamen naar schatting tussen de 20.000 en 30.000 mensen om het leven. Duizenden Rotterdamse kinderen, de zogenoemde bleekneusjes. Link opent een externe pagina, werden vanaf december 1944 uit de stad vervoerd om aan te sterken bij gastgezinnen op het platteland. Hier kregen zij een warm bed en eten.

Cornedbeef

De geallieerden sloten op 28 april 1945 een akkoord met de Duitse bezetter, om de Nederlandse bevolking een beetje te helpen. Op 29 april stegen de eerste 242 Britse vliegtuigen op, met in totaal 535 ton aan voedselpakketen. Tijdens deze zogeheten Operatie Manna lieten de vliegtuigen juten zakken in weilanden vallen. Hierin zaten blikken groente en cornedbeef, maar bijvoorbeeld ook chocolade, margarine, biscuits, eierpoeder, meel en… sigaretten.

zwart-witfoto van een bommenwerper die voedselpakketten dropt terwijl mensen toekijken.
Britse bommenwerpers scheren op 1 mei 1945 over Terbregge, vlakbij de Molenlaan. Foto: Stadsarchief Rotterdam/F. Grimeyer

Honderden Britse en Amerikaanse bommenwerpers vlogen vanaf 1 mei 1945 af en aan. Ze dropten 8 dagen lang voedsel onder andere op de drop zone in Terbregge. Er werd zoveel gedropt, dat er wel 4.000 mensen voor nodig waren om al het voedsel uit het toenmalige dorpje naast Hillegersberg weg te krijgen en te verdelen. Voor de Rotterdamse bevolking was toen het ergste leed geleden. Ook doordat Duitsland in de tussentijd capituleerde en Nederland bevrijd was. Inmiddels werd ook veel voedsel per schip aangevoerd, waaronder broodmeel uit Zweden.

Politieagenten bewaken voedselpakketten. In het midden staat een verpleegster.
Politieagenten bewaken de verzamelde voedselpakketten. In het midden staat een verpleegster. Foto: Stadsarchief Rotterdam/F. Grimeyer

Manna en Chowhound

Het woord manna verwijst naar het Bijbelse verhaal van voedsel dat tijdens de Exodus in de woestijn op wonderbaarlijke wijze uit de hemel viel. De Britten gebruikten deze term voor hun operatie. Naast Terbregge dropten ze bijvoorbeeld ook voedselpakketten boven Waalhaven, Ypenburg en Gouda. De Amerikaanse operatie had de naam Chowhound. Zij dropten onder andere bij Schiphol, Utrecht en Hilversum. In totaal is er in 8 dagen voor ruim 11.000 ton aan goederen gedropt boven Nederland.

Monument

Op de plek van het droppingsterrein ligt nu de wijk Nieuw-Terbregge. Deze wijk ligt grofweg tussen de Rotte, de spoorlijn Rotterdam-Gouda en de A16 en A20 – bij het van het filenieuws welbekende Terbregseplein. Op de geluidswal naast de snelweg A20 staat een monument ter nagedachtenis aan de voedseldroppingen. Het oorlogsmonument uit 2006 bestaat uit een sculptuur van staal, die een stapel voedselpakketten in het ruim van een vliegtuig verbeeldt. Bij de sculptuur is een plaquette geplaatst. Lees er meer over op de website van BKOR: www.bkor.nl/beeld/operatie-manna. Link opent een externe pagina.

Monument voor Operatie Manna
Operatie Manna (2006) Foto: Peter Gooris