Regels van de weg
In Rotterdam wordt geïnvesteerd in infrastructuur, parkeergarages en fietspaden. Bovendien is het in een stad als Rotterdam een komen en gaan van onder andere winkelend publiek, werknemers en toeristen. En is Rotterdam een evenementenstad.
Nadeel hiervan is dat al dat verkeer, werkzaamheden, evenementen, bouwprojecten en onderhoud van de buitenruimte invloed hebben op de verkeersdoorstroming. Het is daarom van groot belang dat men rekening houdt met de verkeersafwikkeling. En goed overziet wat de consequenties zijn voor de doorstroming.
10 spelregels van de weg
De tien spelregels van de weg zijn tien afspraken die de overlast tijdens werkzaamheden moeten beperken voor het verkeer. De regels zijn aanvullend op algemeen geldende bestekbepalingen. Ze gelden dus naast de regels over het nemen van verkeersbesluiten. En ook naast het indienen van (plannen voor) tijdelijke verkeersmaatregelen (TVM) en verkeersplannen in Rotterdam.
De spelregels zijn opgesteld in chronologische volgorde. Welke keuzes worden op welk moment in een proces van werkzaamheden gemaakt, en wie speelt wanneer een rol. De laatste spelregels zijn meer algemeen.
De 10 regels van de weg
Tijdens spitsperioden is het niet toegestaan om op bundels of hoofdwegen werkzaamheden in de buitenruimte uit te voeren die overlast veroorzaken voor het verkeer, inclusief voetgangers en fietsers. Met werkzaamheden bedoelen we niet alleen wegwerkzaamheden, maar ook de schoonmaak van abri’s, het ophalen van afval, vervangen van reclameposters, laden en lossen van goederen, verzorging van groen en het plaatsen van verkeersmaatregelen en tekst- of redactieborden. Uitzondering hierop zijn de werkzaamheden in geval van calamiteiten. Bij langdurende versmallingen of afsluitingen moet zoveel mogelijk aaneengesloten worden gewerkt. Bovendien moeten werkzaamheden worden gecombineerd als dat mogelijk is.
Eerste werkdag na een feestdag of weekend
Werkzaamheden op de eerste werkdag na een feestdag of weekend mogen pas beginnen ná afloop van de ochtendspits. Versmallingen of afsluitingen mogen op desbetreffende dagen ook pas na afloop van de ochtendspits worden geplaatst.
Zoveel mogelijk 's nachts
Afsluitingen moeten zoveel mogelijk plaatsvinden in nachtelijke perioden. Als werkzaamheden plaatsvinden in de nachtelijke uren is er mogelijk een ontheffing of vergunning nodig (artikel 4.1 van de APV: Geluid en Lichthinder).
Perioden
De perioden worden bij de definities beschreven. Een bijzondere spitsperiode is de periode tussen de intocht van Sinterklaas en Nieuwjaarsdag. Uitgangspunt is dat in verband met de bereikbaarheid in deze periode niet mag worden gewerkt in het centrum. Het centrum is het gebied dat omsloten wordt door de ‘s-Gravendijkwal, het spoor, Goudsesingel, Oostmolenwerf en de Maas. De Kop van Zuid en de Maasbruggen worden hierin meegerekend.
Langdurende verkeersmaatregelen op bundels en hoofdwegen moeten minimaal 5 werkdagen van tevoren te worden aangekondigd nabij de betreffende locatie. Minimaal moet worden aangegeven wat de planning van de werkzaamheden, versmalling of afsluiting is (van/tot). Het startmoment van de werkzaamheden moet met zowel datum als tijdstip worden aangegeven.
Tijdens de duur van de werkzaamheden dient doorlopend te worden aangegeven wat de geplande einddatum is. Het aanvangstijdstip is dan niet langer zichtbaar.
Zowel bij de aankondigingen als tijdens de werkzaamheden kan gebruik worden gemaakt van redactieborden. Uitzonderingen hierop zijn:
- versmallingen op bundels die langer duren dan 5 werkdagen
- langdurende afsluitingen van bundels
In deze gevallen wordt voor de vooraankondiging (ook) gebruik gemaakt van een tekstkar of een vergelijkbaar hulpmiddel. Teksten moeten afgestemd worden op de doelgroep en het beoogde effect. Ongastvrije teksten moeten worden vermeden.
Bij projectcommunicatie gaat speciale aandacht uit naar het informeren van relevante locaties en organisaties, zoals ziekenhuizen en attractiepunten.
Tijdelijke bebording mag worden geplaatst vooruitlopend op daadwerkelijke omleidingen, versmallingen of afsluitingen. Ze mogen echter niet zichtbaar zijn tot een uur voor het moment van instelling van de omleiding, versmalling of afsluiting. De tijdelijke bebording mag niet ‘onzichtbaar’ worden gemaakt door het wegdraaien van een bord. Dit geldt niet voor de vooraankondiging.
Afzettingen - zoals hekken, barriers, bakens, kegels en schilden - worden dagelijks geplaatst bij daadwerkelijke aanvang van de werkzaamheden. Ook worden ze dagelijks weer verwijderd na beëindiging van de werkzaamheden voor die dag. Uitzondering hierop vormen afzettingen die verkeersdeelnemers behoeden voor gevaarlijke situaties, of afzettingen die permanent bedoeld zijn. Afzettingen worden niet voorafgaand aan de daadwerkelijke aanvang van de werkzaamheden ‘alvast’ geplaatst.
Alle borden en verkeersmaatregelen moeten direct worden verwijderd zodra ze niet meer van toepassing zijn. Borden die niet meer van toepassing zijn en/of aanwezig zijn na de vergunde periode kunnen zonder nader overleg door de gemeente worden verwijderd.
Er mogen geen gelijktijdige versmallingen of afsluitingen in dezelfde rijrichting plaatsvinden op twee bundels die naast elkaar zijn gelegen. Dit is ook niet toegestaan als één bundel op de zuidelijke Maasoever ligt en de andere bundel op de noordelijke Maasoever. Elke bundel heeft dus aan weerszijden een parallelle bundel beschikbaar.
Voor de stedelijke oeververbindingen (Maastunnel, Erasmusbrug en Koninginnebrug - Willemsbrug) geldt dat er niet gelijktijdig op twee oeververbindingen een versmalling of afsluiting aanwezig mag zijn in dezelfde rijrichting(en). Aanvullend geldt dat een afsluiting van een oeververbinding niet tegelijkertijd mag plaatsvinden met een afsluiting of versmalling in dezelfde rijrichting(en) in de Beneluxtunnel of op de Van Brienenoordbrug.
Uitzonderingen kunnen worden gemaakt voor grote evenementen waarvoor verkeersplannen moeten worden opgesteld. Deze uitzondering geldt niet voor wegen in het beheergebied van het Havenbedrijf Rotterdam. Verkeersplannen voor evenementen worden opgesteld onder verantwoordelijkheid van de organisator en getoetst door de adviseurs van de diensten die zitting hebben in het Dienstenoverleg onder voorzitterschap van de Directie Veiligheid.
Ook uitgezonderd zijn: kortdurende versmallingen met uitdrukkelijke toestemming van de verantwoordelijk wegbeheerder en de verkeersmarinier.
Omleidingsroutes mogen elkaar niet kruisen of overlappen en niet nabij andere versmallingen of afsluitingen komen.
In geval van versmallingen of afsluitingen op of nabij verkeerslichten, of in geval van omleidingen waarbij verkeerslichten op de omleidingsroute staan, moet overleg plaatsvinden met het bureau Verkeersmanagement. In dit overleg wordt beslist over mogelijke aanpassingen in verkeersregelingen om de gewijzigde of extra verkeersstromen te faciliteren.
Omleidingsroutes lopen, als dat mogelijk is, niet over beweegbare bruggen.
Omleidingsroutes via het wegennet van een andere wegbeheerder kunnen alleen worden bepaald in overleg met desbetreffende wegbeheerder. Omleidingsplannen moeten voor de gehele route worden opgesteld en afgestemd. Afspraken moeten schriftelijk worden vastgelegd.
Aanrijdtijden voor hulpdiensten in Rotterdam bedragen maximaal 8 minuten. De aanrijdroutes voor hulpdiensten moeten beschikbaar zijn. Als dit niet mogelijk is, moeten aanvullende maatregelen worden getroffen. Dit geldt ook voor werkzaamheden die ertoe leiden dat de aanrijdtijden niet meer kunnen worden gehaald. Hierover moet tijdig worden overlegd met de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond.
Bij versmallingen of afsluitingen op spoedtransportroutes moet er altijd overleg met de Veiligheidsregio zijn over alternatieve (spoedtransport)routes.
Bij evenementen wordt er een verkeersplan gemaakt waarin de afspraken met de hulpdiensten zijn vastgelegd, onder andere over de inrichting van doorlaatposten. De brandweer moet panden tot op 15 meter van de gevel kunnen benaderen. Daarbij moet een vrij profiel aanwezig te zijn van minimaal 4,5 meter breedte.
Er mogen geen obstakels geplaatst worden in de nabijheid van in- en uitgangen van metro- en treinstations. De aansluitpunten voor de brandweer ten behoeve van de brandbestrijding in de stations en tunnels worden altijd vrijgehouden
Het bord 'fietsers afstappen' wordt niet als permanente verkeersmaatregel toegestaan. Uitzondering hierop vormen kortdurende versmallingen of afsluitingen waarbij de veiligheid moet worden gewaarborgd. Dit kan het geval zijn bij hijswerkzaamheden of wanneer gevaar bestaat voor aanrijdingen van voetgangers door fietsers.
Voetgangers moeten aandacht krijgen bij de tijdelijke verkeersmaatregelen. Daarbij moeten de gebruikers van rollators, scootmobielen of rolstoelen als voetgangers worden aangemerkt.
Bij de toewijzing van ruimte aan het verkeer rondom versmallingen en andere afzettingen moet eerst de ruimte worden bepaald voor voetgangers, vervolgens voor fietsers en daarna voor het overige wegverkeer.
De inzet van volledig bevoegde verkeersregelaars of van evenementenregelaars kan in Rotterdam alleen plaatsvinden na instemming van de verkeersmarinier. Alle verkeersregelaars en evenementenregelaars moeten voldoen aan de wettelijke eisen voor de opleiding, de uitrusting en de formele aanstelling door een aanstellingsbevoegde instantie.
Ook verkeersregelaars met een langlopende aanstelling hebben in Rotterdam vóór aanvang van de werkzaamheden toestemming nodig van de verkeersmarinier. Dat geldt ook voor verkeersregelaars met een landelijke of ministeriële aanstelling.
Voor de inzet van volledig bevoegde verkeersregelaars bij bouwplaatsen en wegwerkzaamheden geldt aanvullend dat:
- in overleg vooraf is vastgesteld dat verkeersmaatregelen overeenkomstig de richtlijnen van de CROW 96b aantoonbaar niet volstaan of niet zinvol zijn en
- de inzet van verkeersregelaars als maatregel moet zijn opgenomen in de Tijdelijke Verkeersmaatregel.
Voor de inzet van evenementenregelaars geldt aanvullend dat:
- er sprake moet zijn van een evenement en
- de inzet van verkeersregelaars is opgenomen in de evenementenvergunning.
De rustperiode duurt 20 maal zo lang als de afsluiting duurt. Als er sprake is van een versmalling dan geldt dat de rustperiode 10 maal zo lang duurt.
Als er niet wordt gewerkt en overeenkomstig spelregel 3 de versmalling of afsluiting tijdelijk kan worden verwijderd (bijvoorbeeld in de weekenden) dan tellen deze dagen niet mee bij de bepaling van de rustperiode.
Zolang de periode van een versmalling of afsluiting maximaal 2 dagen duurt wordt er een rustperiode berekend die voorwaardelijk wordt opgelegd. Als er tijdens deze voorwaardelijke rustperiode opnieuw een versmalling of afsluiting plaatsvindt, dan wordt alsnog een rustperiode berekend overeenkomstig deze spelregel met een minimum van 40 dagen. Deze rustperiode is niet voorwaardelijk, ongeacht de duur van de afsluiting of versmalling.
Bij een versmalling of afsluiting van fietspad of trottoir is deze spelregel ook van toepassing, maar dan alleen op het betreffende fietspad en trottoir.
De maximale duur van een rustperiode bedraagt 5 jaar. Als er een afsluiting van minimaal 92 of versmalling van minimaal 184 aaneengesloten kalenderdagen aanwezig was, dan kunnen 5 jaar later weer afsluitingen of versmallingen plaatsvinden.
Ook versmallingen en afsluitingen bij bouwplaatsen, evenementen en werkzaamheden die bij wet niet kunnen worden beperkt in de planning hebben een (al dan niet voorwaardelijke) rustperiode tot gevolg. Deze rustperiode bedraagt 50% van de rustperiode zoals die wordt berekend op basis van bovenstaande teksten.
Tijdens de rustperiode kunnen wel plaatsvinden de werkzaamheden die korter duren dan 2 uur, werkzaamheden ten gevolge van calamiteiten en werkzaamheden die bij wet niet kunnen worden beperkt in de planning.
Let op
Spelregel 9 geldt niet binnen het beheergebied van het Havenbedrijf Rotterdam. Opdrachtgevers in dat gebied moeten een afwijkende spelregel hanteren die beschikbaar is bij het Havenbedrijf Rotterdam.
Voorgaande spelregels, inzichten en afwegingen over oponthoud, versmalling, afsluiting, gelijktijdigheid, parallelle routes en dergelijke zijn van toepassing op alle omstandigheden en oorzaken waardoor verkeersmaatregelen worden getroffen en/of belemmering van de verkeersafwikkeling ontstaat. Ze zijn daarmee ook van toepassing bij evenementen en bouwplaatsen. Ook onder die omstandigheden moet immers de overlast voor weggebruikers tot een minimum worden beperkt.
Organisatoren van evenementen waarbij één van de hoofdwegen of bundels volledig wordt afgesloten moeten een verkeersplan (laten) opstellen dat door het dienstenoverleg wordt getoetst.
Verkeersmaatregelen bij evenementen moeten worden afgestemd met overige geplande werkzaamheden. Daarom moet het verkeersplan ook worden besproken met Bureau Bereikbaarheid, onderdeel van Stadsbeheer Rotterdam.
Verkeersmaatregelen inzake het filmprotocol worden door de gemeente Rotterdam behandeld als verkeersmaatregelen bij evenementen.
Bouwactiviteiten en andere werkzaamheden voor de bouw en ook voor evenementen moeten plaatsvinden binnen de grenzen van de bouwplaatsen respectievelijk het evenemententerrein. Het is niet toegestaan verkeershinder te veroorzaken buiten de bouwplaats. Ook logistiek verkeer dient zich aan de verkeersregels te houden en mag de openbare weg niet gebruiken als wachtruimte.
Bundels
De bundels bestaan uit de volgende routes:
- Giessenplein - Tjalklaan - Vierhavenstraat - Droogleever Fortuynplein - Westzeedijk - Vasteland
- Kleinpolderplein - Stadhoudersweg - Statenweg - ’s-Gravendijkwal - Droogleever Fortuynplein - Maastunnel
- Schieplein - Schieweg - Schiekade - Hofplein
- Kralingse Plein - Abraham van Rijckevorselweg - Maasboulevard - Boompjes
- Vaanweg - Strevelsweg - Zuidplein - Pleinweg - Maastunnel
- IJsselmondseplein - Stadionweg - Laan op Zuid - Erasmusbrug - Boompjes/Erasmusbrug
- Groene Kruisweg - Dorpsweg - Maastunnelplein - Maastunnel.
Hoofdwegen
De wegen op de kaart, niet zijnde de bundels. Hoofdwegen maken altijd deel uit van het ORM-netwerk dat onder verantwoordelijkheid valt van het College van B en W.
Spitsen en nachtelijke periode
Dag | Tijd | Bundels | Hoofdwegen |
---|---|---|---|
maandag-vrijdag | ochtendspits | van 6.00 tot 9.30 uur | van 7.00 tot 9.00 uur |
maandag-vrijdag | avondspits* | van 15.00 tot 19.00 uur | van 15.00 tot 19.00 uur |
maandag-vrijdag | nacht | van 22.00 tot 6.00 uur | van 21.00 tot 7.00 uur |
vrijdag | avondspits | van 15.00 tot 21.00 uur | van 15.00 tot 19.00 uur |
zaterdag | weekendspits | van 10.00 tot 18.00 uur | - |
zondag | weekendspits | van 13.00 tot 18.00 uur | - |
* Uitgezonderd vrijdag – deze dag kent een andere avondspits.
Kortdurende versmalling
Versmalling van rijstroken, fietspaden en/of voetpaden waarbij de capaciteit wordt gereduceerd en de duur van de versmalling niet langer is dan de periode tussen spitsen (ook de periode tussen de avond- en ochtendspits). Een kortdurende versmalling vindt nooit plaats tijdens een spitsperiode. Als kortdurende werkzaamheden uitlopen tot in een spitsperiode, worden ze alsnog behandeld als langdurend.
Langdurende versmalling
Versmalling van rijstroken, fietspaden en/of voetpaden waarbij de capaciteit wordt gereduceerd en de duur van de versmalling langer is dan de periode tussen spitsen. Een versmalling wordt behandeld als langdurende versmalling wanneer er tenminste (een gedeelte van) één spitsperiode in valt.
Afsluiting
Afsluitingen waarbij er geen verkeer meer mogelijk is in tenminste één bepaalde rijrichting. In zo’n geval is er meestal sprake van een omleiding. Dat geldt ook indien er uitzonderingen worden gemaakt voor specifieke doelgroepen, zoals busverkeer of hulpdiensten. Indien nodig wordt de toevoeging 'kortdurend' of 'langdurend' geplaatst.
(Tijdelijke) Verkeersmaatregelen
Alle maatregelen die nodig zijn om stukken openbare ruimte af te zetten, omleidingen aan te duiden, en anderszins het verkeer te attenderen op de afwijkende situatie. Een TVM is ook de toestemming van de wegbeheerder om afzettingsmaterieel op de weg te plaatsen, en ook het bericht dat naar aanleiding van deze publieksrechtelijke toestemming aan belanghebbenden wordt verstuurd.
Cocowos
Cocowos staat voor 'Coördinatie Commissie Werken Op Straat'. De Cocowos bestaat uit een gezelschap van gemeenteambtenaren, politiemensen, medewerkers van de veiligheidsregio en vervoerbedrijf RET. De Cocowos heeft als doel werken te coördineren ten aanzien van tijd, duur en plaats met het oog op de verkeersdoorstroming, rekening houdend met het openbaar vervoer en de sociale en economische gevolgen. Daartoe beoordeelt het ook welke impact afzettingen, omleidingsroutes en bouwplaatsen op de bundels en hoofdwegen hebben op de bereikbaarheid van de stad.
Dienstenoverleg
Een regulier overleg tussen evenementenorganisatoren en de overheidsdiensten onder voorzitterschap van de Directie Veiligheid met als doel sluitende afspraken te maken over de voorbereiding en uitvoering van de evenementen.
Verantwoordelijk wegbeheerder
Met deze term wordt de partij aangeduid die niet zozeer technisch wegbeheerder is, maar de verantwoordelijkheid heeft over het feitelijk wegbeheer. Doorgaans is dat de gemeente Rotterdam, maar in het beheergebied van de haven is dat het Havenbedrijf Rotterdam.
Calamiteiten en werkzaamheden in geval van calamiteiten
Calamiteiten en werkzaamheden die in geval van calamiteiten plaatsvinden vallen buiten deze spelregels. Onder calamiteiten worden alleen onvoorziene, onverwachte en niet-planbare situaties verstaan waarbij gevaar of dreiging bestaat voor mens en dier, of omgeving en milieu. Die belangen prevaleren op dat moment boven de doorstroming en de verkeersafwikkeling.
Verkeersmarinier
Speciale ambtenaar aangesteld door het college van B en W die rechtstreeks onder bevoegdheid van de wethouder Verkeer en Vervoer valt.
Doel
Het doel van deze spelregels is om iedereen bewust te maken van de gevolgen die bepaalde activiteiten voor het verkeer en de verkeersafwikkeling kunnen hebben. Ook geeft het een handreiking voor als men niet zelf kan of wil kiezen. De spelregels van de weg zijn door het college van B&W vastgesteld. Ze gelden voor alle partijen die een activiteit (laten) ondernemen in de openbare ruimte, waarbij overlast voor het verkeer kan ontstaan op hoofdwegen in Rotterdam. Denk dan aan:
- wegwerkzaamheden
- evenementen
- bouwplaatsen
- onderhoudswerkzaamheden zoals schoonmaken en vervangen van reclame-uitingen
- overige werkzaamheden waarvoor een tijdelijke verkeersmaatregel moet worden getroffen.
TVM
Een belangrijke basis voor de spelregels ligt in de Tijdelijke Verkeersmaatregelen (TVM). Voor alle werkzaamheden die overlast teweeg brengen voor weggebruikers moet een TVM worden genomen. Bij grootschalige werkzaamheden moet een verkeersplan worden opgesteld. Voor beide zaken vormen de gebiedskantoren van Stadsbeheer de ingang.
Verkeersplannen voor evenementen worden opgesteld onder verantwoordelijkheid van de organisator. Adviseurs van de diensten die zitting hebben in het Dienstenoverleg onder voorzitterschap van de Directie Veiligheid toetsen de plannen. Van eenmaal vastgestelde tijdelijke verkeersmaatregelen en verkeersplannen wordt niet meer afgeweken. Afspraak is afspraak. De gemeente houdt toezicht op naleving van deze afspraken.
Afwijken van spelregels
Ook in geval van calamiteiten is het belangrijk om de verkeersconsequenties goed en tijdig te bepalen. Het kan zijn dat er bij calamiteiten van deze spelregels moet worden afgeweken. Zoals bij plotselinge gladheidbestrijding, milieubereddering, ongevallen en spoedreparaties. Dit gebeurt in overleg met de verantwoordelijk wegbeheerder en/of de verkeersmarinier. Onder calamiteiten worden alleen niet-planbare situaties verstaan.
Meer informatie
Heeft u vragen over de 'Regels van de weg' of de aanvraag van een tijdelijke verkeersmaatregel (TVM)? Neem dan contact op met het betreffende gebiedskantoor.