PFAS Kralingen
De oorzaak van de PFAS in het Kralings Zwembad en de sloten ernaast is gevonden. Het komt door verontreinigde grond onder de parkeerplaats bij het natuurzwembad. Dit blijkt uit onderzoek door de gemeente. Bij dat onderzoek zijn ook verhoogde PFAS-waarden aangetroffen in acht tuinen in de nabijgelegen woonwijk Leonidas. Volgens GGD Rotterdam-Rijnmond kunnen de bewoners hun tuin blijven gebruiken. Als zij maar rekening houden met enkele adviezen.
PFAS zijn chemische stoffen die onder meer gebruikt worden om producten water-, vuil-, stof- of vetafstotend te maken. Zij kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid van mensen.
Onder parkeerplaats
De grond onder de parkeerplaats is vermoedelijk verontreinigd door PFAS-houdend blusschuim. De gemeente onderzoekt of de grond kan worden gesaneerd. Ook is zij in gesprek met het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard en het zwembadbestuur over maatregelen om de verspreiding via de sloten te stoppen. En om de kwaliteit van het zwemwater te verbeteren.
Gebruik van de tuinen
In de tuinen in de wijk Leonidas zijn ook verhoogde PFAS-waarden gevonden. De gemeten hoeveelheden verschillen per tuin. En in elke tuin zijn op verschillende plekken en diepten verschillende hoeveelheden aangetroffen. De GGD heeft de gezondheidsrisico’s beoordeeld van de bovenste laag grond (tot 50 centimeter). Bewoners komen hiermee in aanraking en groenten en fruit nemen PFAS uit deze laag op. Vanwege de wisselende PFAS-waarden heeft de GGD een advies voor de hele wijk: eet geen groenten en fruit uit de tuin, maar kweek deze in bakken met schone grond. En gebruik geen slootwater voor het besproeien van groenten en fruit, maar leiding- of regenwater. Verder kunnen de bewoners – jong en oud - de tuin gewoon blijven gebruiken.
Grond voor aanleg woonwijk
De PFAS zaten zeer waarschijnlijk in de grond die de gemeente heeft gebruikt bij de aanleg van de woonwijk in 2017-2018. Destijds was weinig over PFAS bekend en werd grond niet standaard getest op PFAS. Pas vanaf eind 2019 is er een richtlijn van de rijksoverheid voor het omgaan met PFAS in de bodem en vindt onderzoek naar PFAS plaats. De bewoners in Leonidas hebben per brief informatie gekregen. Tijdens een bijeenkomst krijgen zij een toelichting op de onderzoeksresultaten. Erna wil de gemeente samen met hen de betekenis van deze PFAS-vondst verder onderzoeken.
Wat ging vooraf
In het najaar van 2023 werden in het Kralings Zwembad verhoogde PFAS-waarden gevonden in het natuurlijke zwemwater. Bij een vervolgonderzoek in december 2023 werden hoge concentraties PFAS aangetroffen in het water van de sloten die direct naast het zwembad liggen. Op zoek naar de oorzaak verplaatste in mei 2024 het onderzoek zich naar de bodem: in de zijkanten van de sloten, onder het nabijgelegen volkstuincomplex Tot Nut en Genoegen en onder twee speelplekken in Leonidas. De gevonden PFAS waren aanleiding voor meer bodemonderzoek in de wijk. Bovendien was de bron nog steeds onbekend. Daarom werden in juni grondmonsters genomen in acht tuinen in Leonidas en onder de parkeerplaats bij het zwembad.
Vragen
Bewoners met vragen over PFAS en gezondheid kunnen contact opnemen met het team Gezondheid en Milieu van de GGD Rotterdam-Rijnmond. Zij kunnen hun vraag mailen naar gmggd@rotterdam.nl. Link opent een externe pagina of bellen naar 010-433 98 94 (op werkdagen tussen 08.30 uur en 16.30 uur bereikbaar).
PFAS is een groep van duizenden chemische stoffen. Bekende voorbeelden zijn PFOS, PFOA en GenX. PFAS worden door de mens gemaakt. Ze worden onder meer gebruikt om producten water-, vet-, stof- en vuilafstotend te maken.
Steeds meer is bekend over hoe schadelijk de stoffen zijn voor mensen en het milieu. We weten dat ze over het algemeen:
- slecht afbreken;
- zich makkelijk verspreiden;
- en zich ophopen in planten, dieren en mensen.
Overal in Nederland zitten kleine hoeveelheden in onder andere de bodem en het oppervlaktewater. En via ons eten en drinkwater komen ze ook in ons lichaam terecht.
Een aantal PFAS is schadelijk voor mensen. Of je ervan ziek wordt, hangt af van hoeveel je in de loop van de tijd binnenkrijgt. Als je lange tijd PFAS binnenkrijgt, is de kans groter dat het effect heeft op je gezondheid. Over de meeste PFAS weten we nog heel weinig. PFAS verschillen in hun eigenschappen, de ene is schadelijker dan de andere. Vooral over PFOA en PFOS is veel bekend. Zo weten we dat ze:
- slecht kunnen zijn voor je immuunsysteem;
- je lever kunnen beschadigen;
- kunnen zorgen voor een hoger cholesterol;
- een hoge bloeddruk en problemen tijdens de zwangerschap kunnen veroorzaken;
- schadelijk kunnen zijn voor de ontwikkeling van ongeboren kinderen (iets lager geboortegewicht);
- mogelijk kanker veroorzaken. Onderzoek naar jarenlange, hoge blootstelling aan PFOA laat een verband zien met nierkanker en zaadbalkanker. Verder zijn kortgeleden aanwijzingen gevonden voor een mogelijke relatie met schildklierkanker.
Van de effecten die we hierboven noemen, verwachten we de effecten op het immuunsysteem als eerste.
- Door (regelmatig) groenten of fruit te eten die zijn gekweekt op een bodem die is vervuild met PFAS.
- Door grond in te slikken waar PFAS in zitten. Jonge kinderen kunnen bijvoorbeeld grond binnenkrijgen als ze tijdens het spelen hun vieze handen in hun mond steken.
In de grond onder de parkeerplaats zitten PFAS-soorten die overeenkomen met de PFAS die vroeger in blusschuim zaten. Wij weten ook dat enkele jaren geleden een auto in de brand heeft gestaan op de parkeerplaats.
De gemeente wil graag de verontreiniging onder de parkeerplaats verwijderen om verdere verspreiding van PFAS te voorkomen. De gemeente onderzoekt of dat op korte termijn mogelijk is. Het streven is daarmee zo snel mogelijk de kwaliteit van het water in de sloten en het Kralings Zwembad zodanig te verbeteren dat de grootste beperkingen kunnen worden opgeheven.
Meer informatie
Meer informatie over PFAS is ook te vinden op:
