Pfas zuid
In sloten bij Slinge en het Zuiderpark zijn op twee plekken verhoogde PFAS-waarden gemeten. De GGD Rotterdam-Rijnmond ziet geen directe gezondheidsrisico’s, maar adviseert om intensief contact met dit water te vermijden.
PFAS is een afkorting van 'poly- en perfluoralkylstoffen'. Dat zijn chemische stoffen die onder meer gebruikt worden om producten water-, vuil-, stof- of vetafstotend te maken.
In 2023 is in Plas Vrijenburgbos in Barendrecht ook PFAS aangetroffen. Nu zijn op twee plekken in de nabijgelegen sloten in Rotterdam-Zuid (bij Slinge en het Zuiderpark) verhoogde PFAS-waarden gemeten. De GGD Rotterdam-Rijnmond ziet geen directe gezondheidsrisico’s, maar adviseert om intensief contact met dit water te vermijden.
De gemeente Rotterdam vroeg de GGD Rotterdam-Rijnmond de gezondheidsrisico’s te beoordelen.
Advies GGD
- Niet zwemmen of spelen in de sloten bij Slinge en het Zuiderpark. Bootje varen of kanoën is geen probleem. Het beste is alleen te zwemmen op officiële zwemlocaties. Link opent een externe pagina. Hier wordt de waterkwaliteit in de gaten gehouden. Voor Plas Vrijenburgbos geldt nog steeds een negatief zwemadvies van de provincie Zuid-Holland.
- Moestuin: Mensen die vrijwel alle groenten die ze dagelijks eten uit de moestuin halen én waarvan de moestuin vlak bij Slinge of Zuiderpark ligt: gebruik regenwater of leidingwater voor de moestuin.
- Geen vis eten die is gevangen in de sloot. Het Voedingscentrum raadt het regelmatig eten van zelfgevangen zoetwatervis of schaaldieren uit Nederlandse wateren af. Er kunnen vervuilende stoffen in het water zitten. Lees hierover meer op de website van het Voedingscentrum. Link opent een externe pagina.
Het gezondheidsrisico is klein als kinderen of volwassenen af en toe contact hebben met het slootwater. Dit geldt ook voor mensen die af en toe groenten of fruit eten uit tuinen die besproeid zijn met het slootwater. Alleen krijgen wij via ons eten en drinkwater al meer PFAS binnen dan wenselijk. Het is belangrijk te voorkomen dat je extra binnenkrijgt.
Heeft u vragen?
Als u iets wilt vragen over PFAS en gezondheid, neem dan contact op met het team Gezondheid en Milieu van de GGD Rotterdam-Rijnmond.
- E-mail: gmgdd@rotterdam.nl
- Telefoon: 010 433 98 94 (op werkdagen tussen half 9 en half 5 bereikbaar).
PFAS
Overal in Nederland zitten kleine hoeveelheden PFAS onder andere in de grond en in het oppervlaktewater. Zij kunnen een schadelijk effect hebben op de gezondheid van mensen. De vervuiling in de plas was aanleiding om de aangrenzende hoofsloten te onderzoeken. Hoofdsloten voorzien in droge perioden Rotterdam-Zuid en Barendrecht van schoon zoet water via de Oude Maas. Bij de meest recente meting in juni werden in de sloten bij Slinge en het Zuiderpark de advieswaarden van het RIVM overschreden.
Vervolgonderzoek
Het waterschap meet op meer plekken en minimaal 1 keer per maand in de hoofdsloten om te kijken wat de waterkwaliteit is. Ook neemt het waterschap monsters van de waterbodem (bagger). Het waterschap en DCMR Milieudienst zoeken naar de oorzaak van de vervuiling. In februari 2025 zijn de resultaten van het onderzoek bekend.
Meer informatie over PFAS
Veelgestelde vragen
PFAS is een afkorting van 'poly- en perfluoralkylstoffen'. PFAS is een groep van duizenden chemische stoffen. Bekende voorbeelden zijn PFOS, PFOA en GenX. PFAS worden door de mens gemaakt. Ze hebben bijzondere eigenschappen en worden in heel veel producten en productieprocessen gebruikt.
- Van anti-aanbaklagen in pannen tot blusschuim
- Van lipgloss tot skiwax
- Van vuilafstotende vloerbedekking tot waterafstotende jassen en schoenen.
Steeds meer is bekend over hoe schadelijk de stoffen zijn voor mensen en het milieu.
- Ze breken slecht af.
- Ze verspreiden zich makkelijk.
- Ze hopen zich op in planten, dieren en mensen.
Overal in Nederland zitten kleine hoeveelheden in onder andere de bodem en het oppervlaktewater. En via ons eten en drinkwater komen ze ook in ons lichaam terecht.
Een aantal PFAS is schadelijk voor mensen. Of je ervan ziek wordt, hangt af van hoeveel je in de loop van de tijd binnenkrijgt. Als je lange tijd PFAS binnenkrijgt, is de kans groter dat het effect heeft op je gezondheid. Over de meeste PFAS weten we nog heel weinig. PFAS verschillen in hun eigenschappen, de ene is schadelijker dan de andere. Vooral over PFOA en PFOS is veel bekend.
- Ze kunnen slecht kunnen zijn voor je immuunsysteem.
- Ze kunnen lever kunnen beschadigen.
- Ze kunnen zorgen voor een hoger cholesterol.
- Ze kunnen een hoge bloeddruk en problemen tijdens de zwangerschap kunnen veroorzaken.
- Ze kunnen schadelijk kunnen zijn voor de ontwikkeling van ongeboren kinderen (iets lager geboortegewicht).
- En ze kunnen kanker veroorzaken. Onderzoek naar jarenlange, hoge blootstelling aan PFOA laat een verband zien met nierkanker en zaadbalkanker. Verder zijn kortgeleden aanwijzingen gevonden voor een mogelijke relatie met schildklierkanker.
Van de effecten die we hierboven noemen, verwachten we de effecten op het immuunsysteem als eerste.
Oppervlaktewater is bijvoorbeeld een sloot of een meer.
Het RIVM heeft op 1 mei 2024 gezondheidskundige advieswaarden bekend gemaakt voor zwemwater, irrigatiewater voor moestuinen en consumptie van vis en andere waterdieren. Voor zwembaden stelt het RIVM een gezondheidskundige advieswaarde voor PFAS voor van 71 nanogram PEQ per liter. Voor oppervlaktewater dat als zwemwater wordt gebruikt, is dat 280 nanogram PEQ per liter. Deze advieswaarde is anders omdat mensen minder vaak in oppervlaktewater zwemmen dan in zwembaden. Voor irrigatiewater van grote moestuinen is de voorlopige advieswaarde 350 nanogram PEQ per liter. Dit geldt voor tuinen waaruit mensen vrijwel alle groenten halen die ze dagelijks eten. Voor oppervlaktewater waar vis en andere waterdieren voor consumptie wordt gevangen geldt een advieswaarde van 0,3 nanogram PEQ per liter. PEQ staat voor PFOA-equivalenten: de som van meerdere soorten PFAS, uitgedrukt in PFOA-eenheden.
- Via de mond: Kinderen of volwassenen kunnen PFAS binnenkrijgen als zij het water in de mond krijgen en inslikken. Dit gebeurt voornamelijk bij zwemmen of spelen in het water.
- Via de huid: De opname van PFAS via de huid is naar verwachting verwaarloosbaar klein.
- Via het eten: PFAS kan in groenten en fruit terechtkomen als het water wordt gebruikt om groenten of fruit te besproeien. Als mensen deze groenten eten, kunnen zij extra PFAS binnenkrijgen.
